• Autor: Adam Dąbrowski
Osoba będąca współwłaścicielem spółki jawnej, prowadząca działalność, chce zakupić 4 mieszkania w kamienicy z zamiarem późniejszego wynajmu. Czy bardziej opłacalne z punktu widzenia podatkowego, kosztów jest zakupienie nieruchomości prywatnie i np. zameldowanie się w lokalu, czy na firmę? Kiedy i w jakiej wysokości dla obu opcji powstaje obowiązek podatkowy, przyjmując również, że wartość mieszkań 1,2 mln zł zostałaby teraz pobrana przez wspólnika jako zaliczka na poczet zysku?
Spółką jawną jest spółka osobowa*. Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Stanowi to specyfikę spółki jawnej (osobowej). Nie jest to spółka cywilna, a której majątek spółki stanowi własność (współwłasność łączną wspólników). Spółka jawna należy do tak zwanych ułomnych osób prawnych. Podmiotowość prawna oznacza zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, pośrednio także do bycia stroną różnego rodzaju postępowań.
Cechą charakterystyczną spółki jawnej jest to, że majątek spółki jawnej stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Majątek spółki nie ma związku z prywatnymi majątkami jej wspólników. Wspólnicy maja prawo do zysku wypracowanego przez spółkę oraz posiadają w niej ogół praw i obowiązków( którym mogą swobodnie dysponować). Wspólnicy nie mają prawa do tego, by samodzielnie (bez innych wspólników) dysponować majątkiem spółki jak swoim majątkiem prywatnym.
Każdy ze wspólników spółki jawnej ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Nie jest jednak współwłaścicielem majątku jaki nabywa spółka. Mając prywatny majątek, wspólnik może wnieść go do spółki, i wtedy właścicielem staje się spółka, lub pozwolić spółce korzystać z niego na ustalonych umownie zasadach, nie tracąc prawa własności.
Zobacz też: Zakup nieruchomości na firmę
Dodam, iż w zakresie odpowiedzialności za długi spółki. ta odpowiedzialność wobec wierzycieli następuje w pierwszej kolejności z majątku spółki, a następnie z całego majątku osobistego wszystkich wspólników. Wspólnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki. To powoduje, że możliwe jest sfinansowanie zakupu przez wspólnika nieruchomości w oparciu o pobrane ze spółki zaliczki na poczet zysku; w takim układzie zakupu dokonuje wspólnik i tylko on jest właścicielem nabywanych nieruchomości.
Przy zakupie przez wspólnika (sfinansowanym jak wskazano wyżej) występuje taka zasada zakupu jak przy jednoosobowej działalności gospodarczej – gdzie przedsiębiorca nabywa majątek tylko dla siebie, nawet jak nabywa go do działalności. Tutaj majątek nabywałby wspólnik, a nie spółka. Fakt, że zakup byłby finansowany z zaliczek na poczet zysku, nie powoduje, że majątek staje się majątkiem spółki. Aby mieszkania stały się majątkiem spółki, zakup musiałby być dokonany przez spółkę (decyzja wszystkich wspólników).
Przeczytaj też: Rejestracja działalności w wynajmowanym mieszkaniu
Wskazuje Pani, że osoba będąca współwłaścicielem spółki jawnej chce zakupić 4 mieszkania w kamienicy z zamiarem późniejszego wynajmu. Może to uczynić i będzie wyłącznym ich właścicielem. Jeżeli zakup dokonany miałby być „na firmę”, czyli przez spółkę, wymaga to zgody wszystkich wspólników i zakupu przez spółkę, dokonania zapłaty przez spółkę, faktury zakupu wystawionej na spółkę, umowy zakupu zawartej przez spółkę. Właścicielem zakupionych mieszkań byłaby spółka, a nie jej wspólnicy ani trym bardziej jeden z nich.
Dla spółki mieszkania byłyby środkami trwałymi, które po wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych mogłyby być amortyzowane (co stanowiłoby koszty uzyskania przychodu w przypadku uzyskiwania przychodu z ich najmu). Oczywiście spółka powinna mieć w zakresie swej działalności prowadzenie wynajmu nieruchomości na cele mieszkaniowe oraz jako lokale użytkowe.
Zobacz również: Wynajem lokalu własnej spółce
Sama spółka jawna jest podatnikiem w zakresie podatku VAT. Przychody z najmu podlegałyby podatkowi VAT. W zakresie podatku dochodowego podatnikami są jej wspólnicy. Dla wspólników przypadający na nich dochód ze spółki jest dochodem z działalności gospodarczej. Na podstawie zapisów dokonanych w prowadzonej przez spółkę jawną księdze podatkowej każdy ze wspólników oblicza swój dochód z prowadzonej w formie tej spółki działalności gospodarczej, jako nadwyżkę przypadającej na niego (proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku) kwoty przychodów nad kosztami ich uzyskania (obliczonymi z zachowaniem tej samej proporcji). Tak uzyskany i obliczony dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.
Stawka podatku zależna byłaby od dochodu uzyskanego przez wspólnika: w rachubę wchodzi stawka 18% – dochód do 85 528 zł oraz druga stawka 15395 zł 4 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł). Ponadto uchwalona została „danina solidarnościowa” – podatek przy bardzo dużych dochodach, np. 4% od nadwyżki ponad 1 000 000 zł w skali roku.
Nie jest możliwa sytuacja, że zakupu dokonuje spółka, a dochód z wynajmu prowadzi tylko jeden ze wspólników na własny rachunek i dochody z tego tytułu opodatkowuje samodzielnie. Zameldowanie się w mieszkaniu nie ma znaczenia dla zasad wynajmu oraz zasad opodatkowania dochodu/przychodu z najmu.
Przeczytaj również: Budowa domu na firmę czy prywatnie
Zakup przez wspólnika do majątku własnego daje mu prawo decydowania o losie zakupionych mieszkań.
UWAGA
Zasady opodatkowania, jakie obowiązują w tym roku, ulegną diametralnym zmianom od 2019 r. Zgodnie z projektem nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych od 2019 r. ma obowiązywać limit roczny dla przychodów z najmu, które mogą korzystać ze zryczałtowanej formy opodatkowania, w wysokości 100 tys. zł. Limit ten dotyczyć będzie łącznie małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa. Zmiana ta ma ograniczyć stosowania tej formy opodatkowania tylko do podatników, którzy tego rodzaju przychody traktują jako dodatkowe źródło dochodów.
Obecne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych( PIT)nie wprowadzają ograniczeń pod względem ilości wynajmowanych mieszkań, które pozbawiłyby wynajmującego możliwości rozliczenia ryczałtem 8,5%. Dlatego dochód z czterech mieszkań, które będą przeznaczone na wynajem – może być zaliczony do odrębnego źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – o ile złożone byłoby w terminie stosowne oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym a najem nie będzie realizował znamion działalności gospodarczej (wg obecnie obowiązujących przepisów).
ALE
Przepis art. 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Określenie, z jakiego źródła pochodzi przychód, ma ogromne znaczenie dla ustalenia chociażby takich kwestii, jak ustalenie sposobu opodatkowania przychodu, możliwości odliczenia kosztów jego uzyskania itp.
Jeden i ten sam przychód stanowić może przychód wyłącznie z jednego źródła. Nie jest możliwa sytuacja, w której ten sam przychód będzie np. zakwalifikowany częściowo do jednego źródła, a częściowo do innego. I tak zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy odrębnymi źródłami przychodów są określone w pkt 3 i 6 tego przepisu:
Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem „za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się działalność zarobkową, wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową, polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych – prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9 ustawy”. Tak więc działalność gospodarcza to taka działalność, która prowadzona jest:
Zauważyć należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależnia uznania danego działania za pozarolniczą działalność gospodarczą od faktu zarejestrowania (zgłoszenia do właściwego rejestru, np. CEIDG w przypadku osób fizycznych) tej działalności. Każde działanie spełniające wskazane wyżej przesłanki stanowi, w rozumieniu przepisów ww. ustawy, pozarolniczą działalność gospodarczą, niezależnie od tego, czy podatnik dokonał jej rejestracji.
Jeżeli rozmiar, powtarzalność, zarobkowy charakter oraz zorganizowany sposób wskazują na znamiona działalności gospodarczej, to w takim przypadku wynajem nieruchomości spełnia przesłanki uznania go za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i winien zostać rozliczony na zasadach właściwych dla tej działalności.
W myśl art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z działalności gospodarczej są również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.
Definicja najmu nie została zawarta w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Umowa najmu jest umową prawa cywilnego, regulowaną przepisami kodeksu cywilnego, zaś dochody z realizacji tej umowy są z woli ustawodawcy opodatkowane. Przychodem z najmu jest ustalony w umowie czynsz. Z treści art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego wynika bowiem, że przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
W pewnym przypadku są podstawy do twierdzenia, że opisany najem spełnia przesłanki, o których mowa w art. 5a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pani podjęła decyzję o rozmiarze, decydując się na wynajem dwóch mieszkań, z tego jednego długoterminowo drugiego krótkoterminowo. Świadczy to o tym, że najem nie ma związku z okazjonalnym, przypadkowym charakterem, ale jest przewidziany w sposób zorganizowany dla co najmniej jednego z mieszkań.
Fiskus uznał, że czerpie pani korzyści finansowe na szeroką skalę. Że pani działaniom towarzyszy zamiar wynajmowania co najmniej jednego mieszkania w celu zarobkowania, które wypełnia przesłanki działalności gospodarczej. Dlatego co najmniej jeden z posiadanych lokali uznany został za składnik majątku związany z prowadzoną działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie tego lokal mieszkalnych, nawet jeśli pani nie dokona jej rejestracji.
Z wykładni literalnej art. 10 ust. 1 pkt 6 wynika jasno, że wynajem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą nie jest przychodem z najmu, lecz z działalności gospodarczej. A o tym, czy mamy do czynienia z działalnością gospodarczą, czy też z najmem, decyduje spełnianie przesłanek określonych w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie decyzja podatnika, że nie będzie prowadził działalności gospodarczej polegającej na wynajmie kilku lokali mieszkalnych. Innymi słowy o tym, czy mieszkania będą wchodziły w skład majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą polegającą na wynajmie mieszkań, nie decyduje wola podatnika, lecz to, czy najem mieszkań spełnia przesłanki definicji działalności gospodarczej zawartej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
O tym, czy mamy do czynienia z działalnością gospodarczą, czy też z najmem, bynajmniej nie stanowią okoliczności określone przez samego podatnika, tylko spełnienie obiektywnych przesłanek określonych w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wynajem będący szeregiem cyklicznych, powtarzalnych, w sposób zorganizowany i ciągły czynności, podejmowanych w celach zarobkowych, prowadzony przy pomocy wyspecjalizowanych podmiotów, które do tego celu zostały zaangażowane – nosi cechy zorganizowania i ciągłości.
Najem krótkoterminowy za pomocą pośrednika posiada wszystkie cechy działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – ma charakter zarobkowy, jest prowadzony w sposób zorganizowany i ciągły, na własny rachunek i ryzyko. W związku z tym nie ma możliwości opodatkowania go na zasadach najmu prywatnego. Takie działania spełniają przesłanki prowadzenia działalności gospodarczej wymienione w art. 5a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co wyklucza prawo do opodatkowania przychodów z najmu w roku 2018 ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w wysokości 8,5%. A to oznacza, że od momentu uzyskania przychodów wynajmujący niewmieszania właściciel będzie miał obowiązek opodatkowania ich jako przychodów z działalności gospodarczej, której definicja została zawarta w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Gdyby właściciel (wspólnik) prowadził formalnie zarejestrowana działalność gospodarczą wynajmu lokali mieszkalnych – to przychody uzyskiwane z tytułu wynajmu lokali mieszkalnych zaliczyłaby do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i musiałby opodatkować w sposób przewidziany dla tego źródła — czyli według stawki 18% z zastosowaniem kosztów uzyskania przychodów i odliczeniami od przychodu. Podstawą opodatkowania na zasadach ogólnych jest bowiem dochód, tj. nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania. Dochody z najmu łączy się z innymi dochodami opodatkowanymi wg skali podatkowej
Od 01.01.2019 opodatkowanie ryczałtem 8,5% ma być możliwe tylko przy przychodach z najmu do kwoty 100 000 zł w skali roku. Przychód powyżej tej kwoty to opodatkowanie na zasadach ogólnych.
Jakie zasady i stawki będą dla wynajmu mieszkań, okaże się dopiero po opublikowaniu zmian w dzienniku ustaw. O ile nastąpi to do 30 listopada – będą nowe zasady od 01.01.2019.
Cena zakupu mieszkań niezależnie od tego, czy kupi to wspólnik, czy spółka, nie stanowiłaby bezpośrednio kosztów uzyskania przychów. W spółce kosztem byłyby odpisy amortyzacyjne oraz koszty utrzymania mieszkań.
W razie opodatkowania w formie ryczałtu nie mamowy o kosztach. Stosownie do ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:
„Art. 12. 2. Podatek zryczałtowany, o którym mowa w ust. 1, pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania.
Art. 13. 1. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej przez podatnika, o której mowa w art. 27b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, jeżeli nie została odliczona od podatku dochodowego.
Art. 13a. Do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, obniżonego zgodnie z art. 13, stosuje się odpowiednio art. 27g ustawy o podatku dochodowym”.
Przy najmie prywatnym i ryczałcie nie ma kosztów uzyskania przychodów, które wpływałyby na ustalenie podstawy opodatkowania.
Odliczanie kosztów uzyskania przychodów byłoby możliwe, gdyby wspólnik prowadził formalnie zarejestrowaną działalność gospodarczą i opłacała podatek wg zasad ogólnych lub wybrał opodatkowanie na zasadach ogólnych (bez działalności gospodarczej). A zasady ogólne to stawka podatku na poziomie 18% i prawo do odejmowania od przychodu kosztów ich uzyskania.
* Stan prawny z dnia 24.10.2018 r.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Adam Dąbrowski
Radca prawny.
Zapytaj prawnika
