Zatwierdzenie sprawozdań i podział zysków po rozwiązaniu spółki komandytowej

Rozwiązanie spółki komandytowej

Rozwiązanie spółki komandytowej co do zasady prowadzi do jej likwidacji, chyba że wspólnicy określili inny sposób rozwiązania spółki (art. 67 § 1 K.s.h. w związku z art. 103 K.s.h.).

Uzgodnienie przez wspólników innego sposobu zakończenia działalności spółki nie może oznaczać nic innego, jak przyjęcie stosownego postanowienia w umowie spółki bądź też, jeżeli takiego postanowienia brak w umowie, w jednomyślnej uchwale wspólników.

Przede wszystkim wspólnicy mogą się umówić na podział majątku w naturze poprzez odpowiedni podział składników majątkowych między wspólników bez konieczności spieniężenia majątku spółki. Możliwe jest ponadto zadysponowanie majątkiem w ten sposób, że zostaje zbyte przedsiębiorstwo spółki czy jego zorganizowane części. Możliwe jest połączenie metody podziału in natura, a w pozostałym zakresie przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego.

Wspólnicy także mogą ustalić spłatę zobowiązań spółki poprzez nałożenie na nich odpowiednich spłat. Generalnie ustalenia co do rozwiązania spółki innego niż likwidacja czynią wspólnicy.

Jeśli spółka posiada jakiś majątek lub zobowiązania – w uchwale trzeba określić dokładny sposób podziału majątku pomiędzy wspólników lub jego sprzedaży, jak również konieczne jest określenie zasad odpowiedzialności za ewentualne zobowiązania.

Zobacz też: Wykreślenie fundacji bez likwidacji

Skorzystanie przez wspólników z uproszczonego trybu rozwiązania spółki

W przypadku skorzystania przez wspólników z uproszczonego trybu rozwiązania spółki nie znajdą zastosowania przepisy o likwidacji (np. postanowienie SN z 5 maja 2016 r., II CSK 573/15, LEX nr 2069434, który na gruncie stanu faktycznego dotyczącego spółki komandytowej słusznie przyjął, że w związku z art. 67 § 1 i art. 103 K.s.h. nie stosuje się do rozwiązywania spółki komandytowej bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego art. 82 i 83 K.s.h.).

Sygnalizował Pan w opisie okoliczność odrębności podmiotowej spółki od wspólników. Wskazać zatem należy na poglądy doktryny prawa i judykatury w tym zakresie.

Zdaniem prof. A. Kidyby wygaśnięcie zdolności sądowej spółki przez wykreślenie spółki jawnej z rejestru, nie może prowadzić do wniosku, że w ten sposób zakończony będzie zawsze problem praw i obowiązków spółki i wspólników i że prawa i obowiązki przestają istnieć (A. Kidyba, Glosa do wyroku SN z dnia 28 października 2005 r., II CK 275/05, OSP 2006, z. 11, poz. 126 i postanowienia SN z dnia 10 listopada 2005 r., II CK 320/05, Glosa 2006, nr 4).

Autor ten popiera również argumentację przytoczoną w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2005 r. (II CK 275/05, OSP 2006, z. 11, poz. 126), gdzie sąd wyraźnie odróżnił zagadnienie podmiotowości prawnej spółki, jej ustanie, od problemu sukcesji praw i obowiązków. Według powyższego poglądu zastosowanie art. 67 K.s.h. (w zw. z art. 103 K.s.h.) polegające na odstąpieniu od przeprowadzenia likwidacji musi być powiązane z przyjęciem sukcesji praw i obowiązków wspólników, nawet po wykreśleniu spółki z rejestru. Skutkiem jest też odejście od solidarnej odpowiedzialności wspólników razem ze spółką na rzecz solidarnej odpowiedzialności samych wspólników (tak również SA w Katowicach w wyroku z dnia 11 stycznia 2017 r., I ACa 739/16, LEX nr 2254078, w którym przyjęto, że wspólnik spółki jawnej, której byt prawny zakończył się bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, ponosi solidarną odpowiedzialność z innymi wspólnikami za zobowiązania spółki).

W przypadku podjęcia przez wspólników uchwały o „innym sposobie zakończenia działalności spółki”, jeżeli nie podejmują oni stosownych rozstrzygnięć co do praw i obowiązków, ma miejsce sukcesja tychże praw i obowiązków przez wspólników (tak również SN w wyroku z dnia 24 lipca 2009 r., II CSK 134/09, Biul. SN 2009, nr 10, s. 16, zgodnie z którym wspólnicy spółki jawnej, którzy podjęli uchwałę o jej rozwiązaniu bez przeprowadzenia likwidacji i bez określenia sposobu zaspokojenia długów, są następcami prawnymi tej spółki.

Przeczytaj też: Rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji a sprawozdanie finansowe

Przepisy ustawy o rachunkowości - definicje

Nie można udzielić rzetelnej odpowiedzi na Pana pytanie bez sięgnięcia do przepisów ustawy o rachunkowości. Na wstępie warto przytoczyć kilka przydatnych na gruncie tej sprawy definicji legalnych („słowniczek” ustawowy zawiera art. 3 ustawy o rachunkowości):

organ zatwierdzający – rozumie się przez to organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego jednostki. W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej oraz spółki cywilnej przez organ zatwierdzający rozumie się jej wspólników;

okres sprawozdawczy – rozumie się przez to okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzone na podstawie ksiąg rachunkowych;

rok obrotowy – rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy;

kierownik jednostki – rozumie się przez to członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej – komplementariuszy prowadzących sprawy spółki [de facto więc zarząd spółki z o.o.].

Z kolei „dzień bilansowy”– to dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, o którym mowa w art. 12 ust. 2 tejże ustawy.

Z obu tych przepisów wynika zatem, że dniem bilansowym może być: dzień kończący rok obrotowy, dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, o ile nie nastąpiło jego umorzenie, dzień poprzedzający zmianę formy prawnej, w jednostce przejmowanej – dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę, dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, w szczególności dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru połączenia lub podziału, dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości.

Powyższe oznacza że na ten dzień powinno zostać sporządzone sprawozdanie finansowe.

W myśl z kolei art. 53 ustawy o rachunkowości zatwierdzeniu podlega „roczne” sprawozdanie finansowe – a wiec według literalnego brzmienia tego przepisu – nie każde a jedynie „roczne”. Ustawa o rachunkowości obliguje do zatwierdzania sprawozdania finansowego „rocznego” w terminie do 6 miesięcy od dnia bilansowego. Jak wynika z powyższej definicji, dokonać tego mają wspólnicy.

Sporządzenie sprawozdania spółki komandytowej po jej rozwiązaniu

Po rozwiązaniu spółki – gdy utraci już ona swój byt prawny – brak jest również wspólników, a zatem brak jest podmiotów uprawnionych do zatwierdzenia sprawozdania. Zgodnie zatem z rzymską paremią „Impossibilium nulla obligatio est” znanej też w wersji „Ad impossibilia nemo obligatur” (łac. nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych) – obowiązek, o którym piszę, jest nie do zrealizowania.

Powyższą argumentację może wspierać również fakt, że ustawa nie zawiera sankcji za niezatwierdzenie innych niż roczne sprawozdań finansowych – jedynie za ich niesporządzenie.

Sprawozdanie spółki komandytowej należy złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Brak jest jednak w przepisach wyraźnego wskazania terminu do dokonania tej czynności. Co prawda, w art. 45 ust. 5 ustawy o PIT stanowi, że „podatnicy prowadzący księgi rachunkowe obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego dołączają do zeznania sprawozdanie finansowe”, jednak przepis ten nie dotyczy spółki komandytowej. Spółka komandytowa bowiem, choć ma obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego, to nie jest podatnikiem podatku dochodowego (są nimi wspólnicy spółki). Z ostrożności zalecane jednak byłoby uczynienie tego niezwłocznie po sporządzeniu sprawozdania przez komplementariusza (kierownika jednostki).

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.