Sprzedaż udziałów w spółce z o.o a podatki - PCC, PIT i VAT

Odpłatne zbycie udziałów spółki z o.o.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT – za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się odpłatne zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Przychód z odpłatnego zbycia udziałów powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (art. 17 ust. 1ab ustawy PIT). Co istotne – przy ustalaniu wartości przychodów z odpłatnego zbycia udziałów stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 (art. 17 ust. 2 ustawy PIT).

Wspomniany art. 19 ustawy PIT stanowi, że jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. W rezultacie urząd skarbowy ma prawo do podniesienia podstawy opodatkowania i wymierzenia większego podatku w sytuacji, gdy strony transakcji zbycia udziałów zaniżą wartość rynkową sprzedawanych udziałów.

Zbycie udziałów zgodnie z art. 30b ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem wg stawki 19%. Opodatkowaniu podlega dochód będący różnicą pomiędzy przychodem a kosztem podatkowym. W przypadku sprzedaży udziałów przychodem będzie kwota, jaką uzyska Pan ze sprzedaży. Tak uzyskany przychód może Pan pomniejszyć o wszelkie koszty związane z nabyciem udziałów i dzięki temu zmniejszyć wysokość podatku.

Zobacz też: Jak obliczyć wartość udziałów w spółce z o.o.

Nabycie udziałów za gotówkę, koszty uzyskania przychodu, obliczenie dochodu

W przypadku nabycia udziałów za gotówkę, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy PIT, w momencie ich sprzedaży cena uzyskana od nabywcy podlega zmniejszeniu o cenę zakupu. Dodatkowo kosztem mogą być wszelkie opłaty notarialne oraz inne koszty związane z samym faktem kupowania udziałów.

Co więcej, jeżeli od momentu zakupu nastąpiło dokapitalizowanie kapitału zakładowego i następnie podwyższenie wartości nominalnej udziałów, to również ta podwyższona wartość udziałów może zostać ujęta jako koszt podatkowy. Tak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 13 grudnia 2017 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4011.358.2017.1.JW:

„Podsumowując stwierdzić należy, że przy obliczaniu dochodu ze sprzedaży udziałów kosztami uzyskania przychodu będą wydatki na pierwotne objęcie udziałów w 1995 r., a także kwota odpowiadająca wartości, o którą została podniesiona wartość nominalna udziałów w wyniku dokonanego w 2002 r. podwyższenia kapitału zakładowego z kapitału zapasowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

To zaś oznacza, że Wnioskodawca, obliczając dochód do opodatkowania z tytułu sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, od kwoty stanowiącej przychód ze sprzedaży tych udziałów może odjąć kwotę, za którą objął w 1995 r. ww. udziały, tj. 50 zł x 16 udziałów oraz kwotę, o którą została podniesiona wartość nominalna udziałów w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki, tj. 1200 zł x 16 udziałów. Zatem Wnioskodawca może ustalić koszty uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży udziałów na kwotę 1250 zł za jeden udział.”

Co równie istotne, w przypadku nabycia udziałów za gotówkę nie można uwzględnić w kosztach ich ceny po waloryzacji. Tak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 14.07.2010 r., sygn. ITPB2/415-373/10/MK:

„Z powołanego przepisu wynika, iż do kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub udziałów – lecz dopiero z chwilą sprzedaży tych papierów lub udziałów – zalicza się wszelkie, faktycznie poniesione przez podatnika koszty, które warunkują ich nabycie.

Należy przy tym mieć na uwadze, że ustawodawca dla celów obliczania podatku dochodowego od osiągniętego dochodu z odpłatnego zbycia udziałów w ww. spółkach nie wprowadził unormowań przewidujących możliwość waloryzacji kwoty nabytych udziałów, tj. przywracania wartości udziałom, którą utraciły na skutek inflacji. Oznacza to, iż kwoty wydatków poniesionych na nabycie udziałów nie podlegają waloryzacji, mimo że zaliczenie tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów często jest przesunięte w czasie.

Jak wynika z wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, nabył Pan w dniu 9 lipca 1993 r. udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością za kwotę 50 mln zł (po denominacji – 5000 zł), które następnie w dniu 12 listopada 2009 r. sprzedał za kwotę 20 000 zł.

Kwota uzyskana z tego tytułu stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który należy wykazać w zeznaniu podatkowym na druku PIT-38. Przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów, udokumentowane wydatki poniesione przez Pana na ich nabycie stanowią koszt uzyskania przychodu. Jednakże kwota zakupu udziałów w dniu 9 lipca 1993 r. nie podlega waloryzacji. Należy wskazać również, że wydatki na nabycie udziałów poniesione według wartości obowiązującej przed denominacją, uwzględnia się w kwocie odpowiadającej po denominacji.”

Podatnik musi posiadać dowody dokumentujące poniesienie konkretnych wydatków na zakup udziałów, które to następnie mają być uwzględnione w kosztach podatkowych. Suma ustalonych kosztów związanych z nabycie udziałów pomniejsza przychód uzyskany z ich odpłatnego zbycia i tym samym zmniejsza wysokość podatku. Tak uzyskany dochód należy opodatkować podatkiem w wysokości 19%. Rozliczenia dokonuje się na formularzu PIT-38 składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Aby w przypadku zbycia udziałów nie zapłacić podatku, musiałby Pan osiągnąć stratę na ich sprzedaży, tzn. koszty nabycia musiałyby przekroczyć kwotę otrzymaną ze sprzedaży. Nawet jednak w przypadku istnienia straty i braku podatku należy złożyć PIT-38 we wskazanym terminie.

Przeczytaj też: Sprzedaż udziałów poniżej wartości nominalnej

Nabywca udziałów zapłaci PCC

Po stronie nabywcy udziałów powstanie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy PCC temu podatkowi podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Podatek od czynności cywilnoprawnych będzie zatem pobrany od wartości rynkowej udziałów (zasadniczo ustalonej w umowie). Zgodnie z treścią art. 6 ust. 4 ustawy – jeżeli podatnik pomimo wezwania nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik.

Jak zatem widać, również w zakresie podatku PCC urząd skarbowy ma prawo do wymierzenia wyższego podatku w sytuacji, gdy cena nabycia udziałów nie odpowiada cenie rynkowej.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy stawka podatku w tym przypadku wynosi 1% (wartości rynkowej udziałów ustalonej w umowie). Obowiązek podatkowy ciąży na kupującym (art. 4 pkt 1). Obowiązek podatkowy powstaje w dacie zawarcia umowy sprzedaży udziałów. W terminie 14 dni od tej daty należy złożyć deklarację PCC-3 w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz dokonać wpłaty podatku.

Podatek VAT

Na zakończenie chciałbym się odnieść jeszcze do kwestii podatku VAT. Otóż z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że sprzedaż udziałów i akcji podlega opodatkowaniu (jako świadczenie zwolnionych od podatku usług pośrednictwa finansowego) tylko w trzech sytuacjach, a mianowicie gdy:

1. posiadacz akcji (udziałów) uczestniczy w zarządzaniu spółką,
2. posiadanie udziałów stanowi bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie prowadzenia działalności gospodarczej,
3. sprzedaż odbywa się w ramach prowadzonej działalności maklerskiej lub brokerskiej.

W pozostałych przypadkach sprzedaż udziałów lub akcji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W przypadku sprzedaży udziałów pomiędzy osobami fizycznymi żadna z powyższych okoliczności nie zachodzi, w związku z czym taka sprzedaż nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
2. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535
3. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych - Dz.U. 2000 nr 86 poz. 959
4. Interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14.07.2010 r., sygn. ITPB2/415-373/10/MK
5. Interpretacja Indywidualna Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 13 grudnia 2017 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4011.358.2017.1.JW

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.