• Autor: Marcin Sądej
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (6 sklepów, restauracja) przekazuje osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą – synowej (zarejestrowana działalność, obie są czynnymi podatnikami podatku VAT) część swojej firmy – 2 sklepy + restaurację. Pytanie dotyczy wyposażenia i środków trwałych w amortyzacji, a konkretnie czy należy te ruchomości przekazać w formie darowizny (ale nie jest przekazywana cała firma, tylko jej część), czy jako fakturowaną sprzedaż poszczególnych składników z odprowadzeniem podatku VAT?
Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy VAT „przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa”. W rezultacie jeżeli zostanie ustalone, że pojedynczy sklep przekazywany w formie darowizny stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, to taka transakcja będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT.
Zobacz też: Przepisanie firmy na syna
W myśl art. 2 pkt 27e ustawy zorganizowaną część przedsiębiorstwa stanowi natomiast organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Podstawowym wymogiem jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).
Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze.
Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie.
Podkreśla się, że zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa nie jest suma poszczególnych składników, przy pomocy których można prowadzić odrębny zakład, lecz taka część mienia, która ma potencjalną zdolność do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielny podmiot gospodarczy. Tak przykładowo wyrok WSA w Kielcach z dnia 13 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Ke 225/09.
Dostępne orzecznictwo oraz wydawane interpretacje podatkowe wskazują, że zbycie sklepu stanowi zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Pod warunkiem, że sklep czy restauracja posiada wyodrębnienie organizacyjne, finansowe i funkcjonalne.
Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z dnia 17.01.2018 r., nr 0112-KDIL2-3.4012.516.2017.2.WB:
„Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że – jak wskazał we wniosku Zainteresowany – Sklep stanowiący przedmiot sprzedaży przeznaczony był do prowadzenia przez Spółkę w sposób samodzielny działalności handlowej, a po jego zbyciu nabywca zamierza kontynuować działalność przedmiotowego Sklepu. Zaznaczyć również należy, że obecnie Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w pozostałych dwóch sklepach stacjonarnych.
Zatem skoro Sklep będący przedmiotem sprzedaży był:
to uznać należy, że Sklep Wnioskodawcy będący przedmiotem sprzedaży, spełnia definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa, stosownie do treści art. 2 pkt 27e ustawy. W konsekwencji sprzedaż Sklepu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy”.
W interpretacji indywidualnej prawa podatkowego z dnia 18 maja 2011 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi nr IPTPP2/443-30/11-3/BM, stwierdzono natomiast, że:
„O wyodrębnieniu organizacyjnym można mówić, gdy zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowi odrębną jednostkę organizacyjną w strukturze tego przedsiębiorstwa, np. dział, wydział, oddział, itp. Takie organizacyjne wydzielenie powinno być dokonane na podstawie statutu, regulaminu lub aktu o podobnym charakterze. Ocena ta musi być dokonywana według podstawowego kryterium tj. ustalenia jaką rolę składniki majątkowe i związane z nimi prawa materialne odgrywały w funkcjonowaniu dotychczasowego przedsiębiorstwa (na ile stanowiły wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość)”.
Jak podkreśla się w doktrynie prawniczej, „wyodrębnienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa może nastąpić nie tylko na podstawie statutu, regulaminu, zarządzenia lub innego aktu o podobnym charakterze, ale może również wynikać z innych okoliczności i mieć charakter faktyczny”.
W rezultacie zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów ustawy o VAT może być pojedynczy sklep, stacja paliw bądź apteka. Przykładowo, stanowisko takie wyrażone zostało w następujących interpretacjach:
Podsumowując, pojedynczy sklep czy też restauracja może stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa. W rezultacie zbycie (darowizna) takiego składnika nie podlega opodatkowaniu VAT na mocy art. 6 pkt 1 ustawy. W konsekwencji jeżeli przekazanie dotyczy całości sklepu i restauracji, to można tego dokonać w formie darowizny, która nie podlega podatkowi VAT. Takiego przekazania nie należy zatem dokumentować fakturą VAT.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami rachunkowymi. Na co dzień zajmuje się obsługą prawną spółek handlowych. Publikuje artykuły o tematyce podatkowej. Udziela porad z zakresu prawa podatkowego, handlowego oraz cywilnego.
Zapytaj prawnika
