• Autor: Katarzyna Bereda
Jestem wspólnikiem spółki cywilnej. Wspólnie ze wspólnikiem prowadzę restaurację. Niestety nasza współpraca nie przebiega pomyślnie i mój wspólnik wypowiedział w tym miesiącu umowę spółki i ogłosił w mediach społecznościowych, że restauracja zostanie zamknięta. Ja natomiast chciałbym dalej kontynuować działalność. Co zrobić, żeby móc kontynuować działalność bez wspólnika? Dodam też, że mamy jako wspólnicy niespłacone kredyty i tutaj też nie wiem, jak to prawnie wygląda.
Aby udzielić rzetelnej i właściwej odpowiedzi na Pana pytanie należy na początku wyjaśnić czym jest spółka cywilna. Zgodnie z art. 860 § 1 K.c. przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.
Jak zostało to powyżej wskazane, spółka cywilna to umowa dwóch lub więcej osób. Zgodnie z niniejszym przepisem, nie ma możliwości, aby spółkę cywilną prowadziła jedna osoba. W przypadku przez Pana wskazanym, jeżeli wspólnik skutecznie wypowiedział umowę spółki, to z mocy prawa ulega ona rozwiązaniu.
Należy przy tym zastanowić się w jaki sposób wspólnik wypowiedział swój udział w spółce. Mógł to bowiem uczynić na dwa sposoby. Po pierwsze, zgodnie z art. 869 § 1 K.c., jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Jest to normalna procedura wypowiedzenia udziałów w spółce cywilnej, zawartej na czas nieoznaczony, gdzie strony dają sobie czas trzy miesięcznego wypowiedzenia, tak aby dopełnić wszelkich formalności.
Natomiast, wnioskując z Pana pytania – wspólnik wypowiedział swój udział w trybie natychmiastowym, tj. posiłkując się treścią art. 869 § 2 K.c. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne.
W takim przypadku skutek wypowiedzenia ma termin natychmiastowy. Należy przy tym wskazać, iż zgodnie z ugruntowaną już linią orzeczniczą, ważne powody to przede wszystkim utrata zaufania do wspólnika, brak porozumienia, a także działalność na niekorzyść spółki. Przesłanki te mogą występować rozłącznie i tak, jak zostało wskazane w pytaniu, mogło dojść w Państwa sytuacji do ziszczenia się ważnych powodów, albowiem wskazał Pan, że współpraca nie przebiega pomyślnie i nie mogą się Panowie porozumieć. Ustawodawca, jak i orzecznictwo stoją na stanowisku, iż spółka cywilna, jako porozumienie/umowa stron musi być zgodna, a relacje wspólników poprawne, tak aby dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, w innym przypadku, lepiej rozwiązać taką umowę.
Zobacz też: Rozwiązanie spółki cywilnej
Wracając jednak do Pana pytania, wskazuję, iż jeżeli wspólnik złożył Panu oświadczenie woli o wypowiedzeniu udziałów, a do Pana takie oświadczenie dotarło – wysłał je listem, e-mailem lub przekazał w inny sposób, to z mocy praca taka spółka ulega rozwiązaniu, albowiem jak już wcześniej wspomniałam, ustawodawca nie dopuścił możliwości istnienia jednoosobowej spółki cywilnej.
Należy przy tym nadmienić, iż samo rozwiązanie spółki z mocy prawa nie kończy jej bytu, gdyż muszą Panowie jako wspólnicy dokonać wszelkich formalności z tym związanych – przede wszystkim złożyć stosowny wniosek do CEiDG, urzędu skarbowego, REGON itd. Ponadto, konieczna jest także likwidacja majątku spółki. Nie ma bowiem sformalizowanej procedury likwidacji spółki, ale takie działanie jest konieczne, albowiem muszą dokonać Państwo podziału majątku. Marginalnie tylko podkreślam, iż spółka cywilna to tylko umowa wspólników, spółka nie ma osobowości prawnej. W konsekwencji, w czasie trwania spółki, majątek spółki stanowi niepodzielny majątek wspólników, natomiast w chwili rozwiązania, można dokonać podziału niniejszego majątku. W przypadku braku porozumienia wspólników podziału majątku dokonuje sąd.
Mając powyższe na uwadze, oprócz rozwiązania spółki z mocy prawa – konieczne jest dokonanie powyższych formalności.
Jeżeli chce Pan w dalszym ciągu prowadzić działalność gospodarczą w postaci restauracji – może Pan prowadzić niniejszą działalność sam – w momencie likwidacji spółki Pan dalej jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów prawa. Może Pan porozumieć się ze wspólnikiem, iż to właśnie Pan przejmie restaurację.
W zakresie kredytu i innych obciążeń, które zaciągnęli Panowie wspólnie – niniejsze zobowiązania, pomimo rozwiązania spółki, dalej ciążą na Panu oraz wspólniku łącznie. Jak wspomniałam powyżej, spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, w konsekwencji to Pan razem ze wspólnikiem posiadacie majątek spółki i odpowiadacie za zobowiązania. Z uwagi na to, pomimo rozwiązania spółki, zobowiązania kredytowe dalej obowiązują, a Pan razem ze wspólnikiem jest dłużnikiem solidarnym. Oznacza to, że w przypadku braku spłaty rat kredytu, bank może skierować roszczenie o spłatę do Pana lub do wspólnika lub do Panów łącznie – to bank o tym decyduje. W przypadku spłaty całości zadłużenia przez jednego z Panów, drugi dłużnik będzie miał regres w stosunku do tego, który nie spłacił zadłużenia.
Oczywiście, jeżeli nie zgadza się Pan ze skutecznością złożonego przez wspólnika oświadczenia o wypowiedzeniu, to można sprawę skierować na drogę sądową. Spór między wspólnikami o to, czy spółka istnieje, czy też została wypowiedziana i w jakim czasie, czy wystąpiły powody wypowiedzenia udziału, zgodnie z art. 869 § 2 K.c., może być rozstrzygnięty przez sąd na podstawie powództwa wniesionego zgodnie z art. 874 K.c. Jednak mimo to warto się zastanowić, czy takie działanie byłoby korzystne. Jeżeli bowiem Panowie nie możecie dojść do porozumienia, to Państwa dalsza współpraca w spółce cywilnej nie będzie przynosiła oczekiwanych rezultatów.
Podsumowując, mimo wystąpienia wspólnika ze spółki i rozwiązania jej z mocy prawa do formalnego zakończenia działalności spółki konieczne jest dokonanie jej likwidacji. Nawet jeżeli spółka ulegnie rozwiązaniu może Pan dalej prowadzić niniejszą działalność jednoosobowo jako osoba fizyczna.
Ponadto, konieczne jest także stosowne rozliczenie z występującym wspólnikiem – w zakresie podziału majątku spółki, zarówno aktywów jak i pasywów, oraz dopełnienie formalności związanych z uzyskaniem stosownych koncesji. Rozwiązanie spółki nie jest więc przeszkodą, aby dalej prowadził Pan restaurację. Proszę jednak zadbać o formalnie zakończenie spraw spółki.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
