• Autor: Michał Soćko
Istnieje spółka jawna złożona z dwóch osób. Jeden ze wspólników ma długi prywatne. Czy spółka / drugi wspólnik za te długi odpowiadają? Jeżeli tak – w jaki sposób?
Na tak postawione pytania należy postawić odpowiedź przeczącą – ani spółka, ani też drugi wspólnik spółki jawnej nie odpowiadają za długi prywatne wspólnika. Wierzyciel wspólnika będącego dłużnikiem może zająć prawa tego wspólnika w spółce (np. prawo do zysku).
Zgodnie z art. 62 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (K.s.h.):
„§ 1. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika może uzyskać zajęcie tylko tych praw służących wspólnikowi z tytułu udziału w spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać.
§ 2. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy przeprowadzono bezskutecznie egzekucję z ruchomości wspólnika, wówczas jego wierzyciel, który na podstawie tytułu egzekucyjnego uzyskał zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki, może wypowiedzieć umowę spółki na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego, nawet gdy umowa spółki była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może skorzystać z terminu umownego.
§ 3. Przeciwne postanowienia umowy są nieważne”.
W powyższym artykule chodzi właśnie o wierzyciela osobistego wspólnika, który jest dłużnikiem w relacji z wierzycielem (zob. szerzej G. Kozieł, Status prawny wierzyciela wspólnika w spółce jawnej. Uwagi materialnoprawne, Warszawa 2016, s. 21 i n.).
Zobacz też: Nazwa skrócona firmy przykład
Wierzyciel nie może obecnie sięgać bezpośrednio do majątku spółki, która jest odrębnym podmiotem. Może jednak zająć egzekucyjnie uprawnienia i roszczenia, które jego dłużnikowi przysługują wobec spółki jawnej [S. Sołtysiński (w:) Kodeks, 2001, t. I, s. 366; G. Kozieł, Status…, s. 89 i n.].
Zgodnie z tym przepisem wierzyciel ma ograniczone prawo zajęcia niektórych praw służących wspólnikowi z tytułu udziału w spółce. Możliwe jest zajęcie tylko tych praw, które są zbywalne i wspólnik może nimi rozporządzać (mają charakter majątkowy). Nie może być więc uprawnienie wierzyciela odnoszone do ogółu praw i obowiązków, które mogą być przenoszone na osobę trzecią (zob. również G. Kozieł, Dopuszczalność sprzedaży egzekucyjnej praw wspólnika a stosunek członkostwa w handlowej spółce osobowej, Pr. Sp. 2008, nr 10, s. 31). Dotyczy to również uprawnień organizacyjnych.
Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że jeżeli istnieją określone prawa cząstkowe, którymi można rozporządzać, to wierzyciel może zająć te prawa. Przykładem takiego prawa jest przyznane wspólnikowi prawo do zysku za dany rok obrotowy. Nie można tego rozumieć jako prawa do potencjalnego zysku, ale do zysku już podzielonego na rzecz wspólnika. Nie dotyczy to również sytuacji rozporządzenia zyskiem na inne cele niż podział między wspólników. Jeżeli więc wspólnicy postanowią o przekazaniu zysków na inne fundusze, to wierzyciel wspólnika nie będzie mógł się zaspokoić.
Przepis ten reguluje jeszcze jedną ważną kwestię: wypowiadanie umowy spółki przez wierzyciela osobistego wspólnika. Wypowiedzenie może być dokonane przy umowie zawartej na czas nieoznaczony. Przy umowie zawartej na czas oznaczony, jeżeli umowa spółki nie przewiduje terminów wypowiedzenia, wypowiedzieć umowy zawartej na czas oznaczony wspólnik nie może. Wyjątkiem jest w takiej sytuacji art. 62 § 2 K.s.h.
Warunkiem wypowiedzenia jest przeprowadzenie bezskutecznej egzekucji z ruchomości wspólnika w ciągu ostatnich sześciu miesięcy i posiadanie tytułu egzekucyjnego oraz zajęcie roszczeń służących wspólnikowi w przypadku jego wystąpienia lub rozwiązania spółki.
Termin wypowiedzenia określono na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. Gdyby jednak umowa spółki przewidywała termin wypowiedzenia krótszy niż sześć miesięcy przy zawarciu umowy na czas nieoznaczony, wierzyciel może skorzystać z terminu określonego w umowie. Jeżeli umowa zawierała postanowienia co do terminów wypowiedzenia umowy zawartej na czas oznaczony, wierzyciel może skorzystać z tych terminów.
Przepis ten ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej, której wolą stron wspólnicy nie mogą zmienić.
Jak z powyższego wynika, wprawdzie wspólnik i spółka nie odpowiada za długi prywatne drugiego wspólnika, ale przy takiej konfiguracji działania wierzyciela (wypowiedzenie umowy spółki) może doprowadzić do jej faktycznej likwidacji.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Michał Soćko
Ukończył w 2010 r. stacjonarne studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, zwieńczone ocenę bardzo dobrą na dyplomie. Następnie, w latach 2011-2013, odbył aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Lublinie, uzyskując przy tym pochwałę Dziekana za bardzo dobre wyniki z kolokwiów rocznych. Po złożeniu egzaminów radcowskich w 2014 r. został wpisany na listę radców prawnych prowadzoną przez Radę Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie. Równolegle z aplikacją radcowską, w latach 2012-2015, był uczestnikiem studiów trzeciego stopnia na kierunku prawo, prowadzonych w Zakładzie Prawa Pracy, Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Studia te ukończył, broniąc pracę doktorską zatytułowaną Potrącenie i egzekucja z wynagrodzenia za pracę, napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Teresy Liszcz, sędziego Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku. Od 2017 r. jest nauczycielem akademickim w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Skierniewicach. Wykłada prawo administracyjne, cywilne i prawo pracy. Michał Soćko jest autorem kilkunastu artykułów naukowych napisanych w języku polskim, jak i angielskim oraz uczestnikiem licznych konferencji naukowych, w tym międzynarodowych.
Specjalizuje się w szeroko rozumianym prawie cywilnym i administracyjnym (m.in. w prawie rzeczowym, spadkowym, zobowiązań, rodzinnym i opiekuńczym, prawie autorskim), ze szczególnym uwzględnieniem prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, prawa pomocy społecznej oraz świadczeń rodzinnych. Obecnie prowadzi działalność gospodarczą w formie Kancelarii Radcy Prawnego udzielając pomocy prawnej organom administracji publicznej, podmiotom gospodarczym oraz osobom fizycznym.
Zapytaj prawnika
