• Autor: Wioletta Dyl
Od 1977 r. pracowałem w rolniczej spółdzielni produkcyjnej. W 2011 poważnie zachorowałem i przeszedłem na rentę. Nadal jestem czynnym członkiem spółdzielni, która w tym roku będzie zlikwidowana (sprzedana). Czy w mojej sytuacji przysługuje mi prawo do otrzymania należności ze sprzedaży na takich prawach jak inni członkowie?
Rolnicze spółdzielnie produkcyjne są specyficzną formą spółdzielczości wiejskiej, która występuje tylko w niektórych państwach Unii Europejskiej. Tworzą je wielorodzinne gospodarstwa rolne, których członkowie łączą pracę w swoim gospodarstwie z członkostwem w spółdzielni.
Rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną działają na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.) – dalej.
Szczegółowe zasady działania rolniczych spółdzielni produkcyjnych określają przepisy art. 138–172 Prawa. Z przepisów tych wynika, że przedmiotem działalności rolniczej spółdzielni produkcyjnej jest prowadzenie wspólnego gospodarstwa rolnego oraz działalności na rzecz indywidualnych gospodarstw rolnych członków. Rolnicze spółdzielnie produkcyjne mogą również prowadzić inną działalność gospodarczą (art. 138).
Członkami rolniczej spółdzielni produkcyjnej mogą być przede wszystkim rolnicy będący właścicielami lub posiadaczami samoistnymi gruntów rolnych (art. 139 § 1 pkt 1) oraz rolnicy będący dzierżawcami, użytkownikami lub innymi posiadaczami zależnymi gruntów rolnych (art. 139 § 1 pkt 2). Członkami spółdzielni mogą być również inne osoby mające kwalifikacje przydatne do pracy w spółdzielni ( art. 139 § 2).
Zdolni do pracy członkowie spółdzielni rolniczej mają prawo i obowiązek pracować w spółdzielni w rozmiarze ustalanym corocznie przez zarząd, stosownie do potrzeb wynikających z planu działalności gospodarczej spółdzielni (art. 155 § 1).
Zgodnie z treścią art. 194 § 1 „wykreślenie z rejestru członków spółdzielni może nastąpić tylko w wypadku, gdy:
1) członek nie jest zatrudniony w spółdzielni przez okres dłuższy niż jeden rok z przyczyn niezawinionych przez spółdzielnię;
2) członek utracił w znacznym stopniu lub całkowicie zdolność do pracy, a spółdzielnia nie może zatrudnić go na stanowisku odpowiadającym jego ograniczonej zdolności do pracy;
3) członek utracił pełną zdolność do czynności prawnych, a statut nie przewiduje członkostwa osób niemających takiej zdolności”.
Przywołany przepis wskazuje, że członek spółdzielni, niewykonujący obowiązków statutowych z przyczyn przez niego niezawinionych (renta, emerytura) może być wykreślony z rejestru członków spółdzielni. Przyczyny wykreślenia określa statut. Znam postanowienia statutów spółdzielni, z których wynika , że członek spółdzielni może być wykreślony w szczególności z powodu utraty zdolności do pracy czy wyczerpania prawa do zasiłków chorobowych oraz, że przyczyną wykreślenia z rejestru członków spółdzielni może być przejście na rentę lub emeryturę (może, ale nie musi). Przy czym określenie „może” oznacza, że nie ma tutaj automatycznego wykreślenia w razie zajścia powyższych okoliczności, a podjęcie takiej uchwały jest działaniem fakultatywnym. Ponadto, nawet jeżeli dojdzie do rozwiązania spółdzielczej umowy o pracę, to fakt ten nie pozbawia od razu statusu członka, ponieważ zgodnie z Prawem spółdzielczym członkowie spółdzielni będący emerytami lub rencistami zachowują prawa członkowskie przewidziane w statucie. Członkowie ci, nieobecni na walnym zgromadzeniu, nie są jedynie wliczani do liczby członków wymaganej w statucie dla ważności podejmowanych uchwał (art. 162 § 1 i § 2).
Najwyraźniej Pana spółdzielnia nie była zainteresowana wykreśleniem Pana z rejestru członków spółdzielni, zatem zachowuje Pan wszystkie prawa członka spółdzielni, stosownie do postanowień statutu tej spółdzielni. Dotyczy to również skutków likwidacji spółdzielni. W wyniku jej sprzedaży powstanie nadwyżka w środkach pieniężnych spółdzielni, która będzie podzielona między je członków według przepisów prawa spółdzielczego i statutu spółdzielni. Przychody takie stanowią przychody z kapitałów pieniężnych art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), co potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 23 października 2009 r., IBPBII/2/415-808/09/NG. Z interpretacji „w wyniku podziału majątku pozostałego po likwidacji Spółdzielni członkowie Spółdzielni uzyskują przychód z kapitałów pieniężnych. Zatem, zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19%, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku podziału majątku likwidowanej osoby prawnej pobiera się od wartości majątku otrzymanego w wyniku podziału pomniejszonej o poniesione wydatki na nabycie wkładów w tej spółdzielni”.
Po podjęciu tej uchwały oraz dokonaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego o likwidacji spółdzielni nastąpi sprzedaż majątku. Dochód spółdzielni pozostały po jej likwidacji zostanie zatem podzielony na udziały, jakie posiadają członkowie spółdzielni i wypłacony członkom. Również i Panu.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
