• Data: 2024-09-04 • Autor: Adam Dąbrowski
Zarząd dwuosobowy, udziały po 50%, jeden z udziałowców jest członkiem zarządu. Obie osoby są obcokrajowcami spoza Europy, w KRS jest wpisany prokurent samoistny. Ustalono zmianę prokurenta samoistnego kilka miesięcy temu. Proszę o informację, kto powinien podpisać wniosek o zmianę prokurenta (wraz ze zgodą nowego i uchwałą o zmianie). Wniosek złożył poprzedni prokurent i sąd wysłał pismo z prośba o podpisanie wniosku przez osobę uprawnioną. Czy nowy prokurent jest osobą uprawnioną? Zarząd jako obcokrajowcy nie ma podpisu elektronicznego ani profilu zaufanego i nie może podpisywać dokumentów w systemie. Kto powinien podpisać wniosek w systemie elektronicznym?
Wskazuje Pani na istnienie zarządu, co pozwala na wniosek, że mamy do czynienia ze spółką z o.o. Prokurę w spółce z o.o. ustanawia zarząd. Zarząd także dokonuje zmiany zakresu prokury oraz osób prokurentów. Prokurent nie jest organem spółki. Nie jest członkiem zarządu ani nie działa jako zarząd. Prokurent to pełnomocnik przedsiębiorcy działający na podstawie jego umocowania. Umocowanie wynika z powołania przez zarząd spółki (organ zarządzający).
Zgodnie z art. 1091 §1 Kodeksu cywilnego „prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa”.
Na mocy tego przepisu (a także niekiedy odpowiednich zapisów umowy spółki) prokurent ma prawo do dokonywania czynności prawnych w imieniu spółki, za którą działa.
Prokura jest formą szczególnego pełnomocnictwa, a to ze względu na fakt, że mocodawcą może być wyłącznie przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru (KRS bądź CEiDG), oraz ze względu na to, że zakres tego pełnomocnictwa wynika z ustawy, a nie tak jak w przypadku pełnomocnictwa z umocowania jakie pełnomocnik otrzymuje od mocodawcy.
Zakres umocowania prokurenta może w praktyce wywołać faktyczne wątpliwości, ze względu na zawarte w art. 1091 Kodeksu cywilnego ograniczenie jego umocowania do dokonywania czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Jednocześnie Kodeks cywilny nie precyzuje jednoznacznie jakiego rodzaju czynności w świetle art. 1091 Kodeksu cywilnego należałoby uznać za czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Z tego względu powstała rozbieżność w praktyce sądów rejestrowych co do możliwości reprezentacji spółek handlowych w postępowaniu rejestrowym przez prokurenta.
Część sądów stoi na stanowisku, iż prokura nie obejmuje swoim zakresem umocowania do zastępowania przedsiębiorcy przed sądem rejestrowym, a co za tym idzie część sądów rejestrowych uznaje, że prokurent nie może podpisać w imieniu spółki wniosku o zmianę danych w KRS. Wynika to zdaniem sądów z faktu, że obowiązki rejestrowe spółek dotyczą zdarzeń prawnych, które następują w sferze struktury prawnej przedsiębiorcy, lecz same w sobie nie mają związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Podnoszone jest także, że prowadzenie przedsiębiorstwa może mieć jedynie wpływ na treść dokumentów składanych do akt rejestrowych, lecz nie powoduje iż postępowanie rejestrowe pozostaje w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Takie stanowisko zajął m. in. Sąd Okręgowy w Szczecinie w postanowieniu z dnia 4 lipca 2014 r., sygn. akt VIII Gz 111/14, w którym sąd w uzasadnieniu uznał, że „[…] w szczególności prokura nie upoważnia do dokonywania takich czynności, które dotyczą sfery organizacyjnej mocodawcy oraz wykonania przez mocodawcę jego uprawnień bądź obowiązków prawnych, niezależnych od kwestii prowadzenia przedsiębiorstwa. Do takich obowiązków zalicza się zaś obowiązki rejestrowe”.
Powyższe stanowisko podziela także w części doktryna, która wskazuje, że czynności w postępowaniu rejestrowym nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa i w związku z tym prokura nie uprawnia z mocy prawa do występowania w postępowaniu rejestrowym (tak np. Katarzyna Kopaczyńska – Pietrzak, [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, komentarz do art. 1091).
Część sądów rejestrowych liberalnie podchodzi do tematu wniosków do KRS podpisywanych przez prokurenta i dopuszcza taką formę reprezentacji spółki w toku postępowania rejestrowego.
Powołanie danej osoby na pełnomocnika handlowego wiąże się też z koniecznością zgłoszenia tego faktu w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) i jest to obowiązkiem przedsiębiorcy, a jego niewypełnienie może skutkować zastosowaniem przez sąd rejestrowy kary grzywny.
UWAGA:
Prokura obowiązuje z chwilą jej udzielenia na piśmie pod rygorem nieważności, tj. dzień podjęcia uchwały Zarządu.
Sam wpis do KRS ma jedynie charakter potwierdzenia (deklaratoryjny).
Podobnie też odwołanie być zgłoszone do sądu w terminie 7 dni od jego odwołania, ale ważne jest już z chwilą doręczenia oświadczenia o jej odwołaniu prokurentowi.
To, czy prokurent może podpisać wniosek do KRS, najczęściej pozytywnie potwierdzają praktycy i sami przedsiębiorcy, którzy w takim rozwiązaniu upatrują ułatwienia dla przedsiębiorców, którzy mogliby być reprezentowani przed KRS także przez swoich prokurentów.
Takie podejście wydaje się być podzielane przez część sądów rejestrowych.
Niestety część sądów rejestrowych neguje dopuszczalność podpisania wniosku do KRS przez prokurenta. Osobiście w swej praktyce nie miałem do czynienia ze zwrotem wniosku z powodu jego podpisania przez prokurenta.
Zważywszy na prezentowane podejście doktryny oraz części sądów rejestrowych, zasadne wydaje się przyjęcie ostrożnościowego stanowiska, że prokurent nie może podpisać wniosku do KRS i złożyć wniosek opatrzony podpisem zarządu.
Ale w sytuacji, jaka jest faktycznie – brak podpisów elektronicznych po stronie zarządu – wniosek niech podpisze nowy prokurent. Nie ma innego wyjścia- trzeba poczekać na decyzje sądu. Może trafi się na osobę mającą pogląd o dopuszczalności podpisania wniosku przez prokurenta.
Zalecane jest wskazanie, że wniosek składa pełnomocnik w osobie prokurenta. NOWY PROKURENT, a nie poprzedni. Poprzedni prokurent z dniem odwołania utracił atrybut pełnomocnika zarządu spółki. A taki status uzyskał z dniem ustanowienia prokury nowy prokurent.
Wniosek o zmianę prokurenta w spółce z o.o. powinien być podpisany przez zarząd, aby uniknąć ryzyka jego odrzucenia przez sąd rejestrowy. Choć niektóre sądy dopuszczają podpisanie wniosku przez prokurenta, bezpieczniej jest, aby dokumenty podpisały osoby reprezentujące zarząd spółki, zwłaszcza w przypadku braku możliwości złożenia podpisu elektronicznego przez członków zarządu.
Oferujemy kompleksowe porady prawne online oraz profesjonalne sporządzanie pism, aby pomóc Twojej firmie skutecznie i bezpiecznie zarządzać procesami prawnymi, w tym wnioskami do KRS i innymi dokumentami rejestrowymi. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 4 lipca 2014 r., sygn. akt VIII Gz 111/14
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Adam Dąbrowski
Radca prawny.
Zapytaj prawnika
