• Data: 2023-07-26 • Autor: Marcin Sądej
Byłam właścicielką 1% udziału w spółce prawa handlowego. Sprzedałam go 2 lata temu osobie, która miała większość udziałów w tej spółce. Teraz ta osoba zgłosiła się do mnie, twierdząc, że musi umówić się ze mną u notariusza na podpisanie takiej samej umowy sprzedaży, ponieważ w przeciągu 6 miesięcy nie zgłosiła tego do KRS. Czy ta pierwsza umowa sprzedaży jest nieważna tylko dlatego, że nie zostało to zgłoszone do KRS? Czy trzeba ponownie zawierać taką umowę notarialnie? Po sprzedaży udziału, czyli przez 2 lata, nie podpisywałam żadnych dokumentów spółki i nie mam pojęcia, jaka jest jej sytuacja. Jak ta sytuacja wygląda od strony prawnej?
Na mocy art. 180 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) – zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Na mocy art. 2 K.s.h. w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.). W konsekwencji należy sięgnąć do treści art. 73 K.c., który stanowi, że jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
W świetle powyższego należy wyprowadzić wniosek, że umowa sprzedaży udziałów musi mieć formę pisemną z podpisami notarialnie poświadczonymi. Brak zachowania takiej formy oznacza, że zawarta umowa jest nieważna w świetle prawa i nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Zawarcie umowy sprzedaży udziału bez tej formy oznacza, że do sprzedaży w ogóle nie doszło.
A. Kidyba [w:] M. Dumkiewicz, A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, LEX/el. 2023, art. 180.
„Do dokonania czynności zbycia lub zastawu wymaga się formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Chodziło przede wszystkim o pewne ograniczenie formalne, które ma przeciwdziałać antydatowaniu czynności prawnych. Wydaje się jednak, że cel taki byłby spełniony już przy wymogu pisma z datą pewną. W doktrynie wskazuje się, że przepisy nie zastrzegają, aby do poświadczenia podpisów musiało dojść w chwili ich złożenia (zob. R. Woźniak, Kilka uwag w dyskusji o formie zawarcia umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o., PPH 2018, nr 1, s. 15
Z uwagi na to, że z zawarciem umowy zbycia udziałów może wiązać się konieczność dokonania odpowiednich wpisów w rejestrze przedsiębiorców (dotyczy to sytuacji wpisu do rejestru wspólników posiadających samodzielnie lub łącznie z innymi co najmniej 10% kapitału zakładowego – art. 38 pkt 8 lit. c ustawy o KRS), sąd rejestrowy może żądać przedstawienia tej umowy w ramach postępowania rejestrowego (tak SN w uchwale z dnia 6 czerwca 2012 r., III CZP 22/12, Biul. SN 2012, nr 6, s. 7; zob. również aprobującą glosę do tej uchwały P. Błaszczyka, PiP 2013, z. 4, s. 130 i n.).”
W konsekwencji pierwotna umowa nie jest nieważna dlatego, że nie została zgłoszona do KRS (zasadniczo sama umowa nie podlega zgłoszeniu – taka umowa może być okazana przed sądem rejestrowanym w ramach czynności weryfikacyjnych), lecz dlatego, że nie zachowano przewidzianej prawem formy tj. formy z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Uchwała SN z dnia 06.06.2012r., III CZP 22/12:
„W postępowaniu o wpis w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego danych wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, posiadających samodzielnie lub łącznie z innymi co najmniej 10% kapitału zakładowego (art. 38 pkt 8 lit. c ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1184 ze zm.), sąd rejestrowy może żądać przedstawienia umowy, na podstawie której nastąpiło przeniesienie w tej spółce udziału lub jego części (art. 180 k.s.h.).”
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami rachunkowymi. Na co dzień zajmuje się obsługą prawną spółek handlowych. Publikuje artykuły o tematyce podatkowej. Udziela porad z zakresu prawa podatkowego, handlowego oraz cywilnego.
Zapytaj prawnika
