• Data: 2024-07-03 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zamierza zatrudnić na umowę o pracę żonę i córkę wspólnika. Małżeństwo ma rozdzielność majątkową, a córka prowadzi odrębne gospodarstwo domowe. Czy córka i żona wspólnika powinny być zgłoszone do ZUS-u jako osoby współpracujące? Jakie składki powinny być odprowadzane?
Na wstępie wskazuję, że przez wiele lat nie było jednolitego stanowiska co do zatrudniania osób z rodziny przez wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednakże w 2019 r. został wydany wyrok, który wyraźnie stwierdza, że „Wsparcie udzielane jednoosobowemu wspólnikowi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy prowadzeniu spraw spółki przez bliską mu osobę pozostającą z nim we wspólnym gospodarstwie domowym nie jest współpracą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 8 ust. 11 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm.). Wsparcie takie może być realizowane w ramach umowy o pracę ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i wówczas stanowić pracowniczy tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym” (wyr. SN z dnia 20 sierpnia 2019 r., sygn. akt II UK 74/18). Dlatego „Nie jest możliwa współpraca w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ze wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 8 ust. 6 pkt 4 powołanej ustawy), choćby została podjęta przez osobę bliską jednoosobowemu wspólnikowi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i pozostającą z nim we wspólnym gospodarstwie domowym” (wyr. SN z dnia 20 sierpnia 2019 r., sygn. akt II UK 74/18).
Nadto wskazuję, że zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Niemniej jednak omawiany przepis tworzy swoistą fikcję prawną, stanowiącą konsekwencję objęcia przez ustawodawcę obowiązkiem ubezpieczeń społecznych osób fizycznych, których sytuacja jest podobna, ale nie tożsama z osobami faktycznie prowadzącymi działalność gospodarczą.
W tym miejscu należy zauważyć, że wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie prowadzi działalności spółki na własny rachunek, a zwłaszcza na własne ryzyko, lecz wyłącznie na rachunek i ryzyko spółki. Nadto spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną, przez co jest samodzielnym uczestnikiem prowadzonej przez siebie działalności. Zgodnie z treścią art. 4 § 1 pkt 3 Kodeksu spółek handlowych „spółką jednoosobową jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna, w której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika lub akcjonariusza”.
Natomiast w myśl art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych „za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi korzystającymi z ulgi na start, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego”.
Podsumowując, dopuszczalne jest zatrudnienie małżonka i córki w jednoosobowej spółce z o.o. i to niezależnie, czy osoby te tworzą jedno gospodarstwo domowe lub też, jeśli chodzi o małżonków, mają rozdzielność majątkową. Zarówno żona, jak i córka będą zatrudnione przez spółkę, a nie przez męża/ojca, a tym samym nie powinny być uznane za osoby współpracujące.
Jeśli chodzi o podleganie ubezpieczeniom, to zarówno żona, jak i córka będą podlegały obowiązkowym ubezpieczeniom z tytułu umowy o pracę: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu.
Zatrudnienie żony wspólnika z rozdzielnością majątkową
Pan Janusz jest jedynym wspólnikiem w swojej spółce z o.o. i planuje zatrudnić swoją żonę Annę na stanowisku księgowej. Mają rozdzielność majątkową i nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. W takim przypadku, zgodnie z obowiązującymi przepisami, Anna będzie zatrudniona przez spółkę, a nie przez swojego męża. W związku z tym powinna być zgłoszona do ZUS-u jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca. Składki, które spółka powinna odprowadzać za Annę, obejmują ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne.
Zatrudnienie córki wspólnika prowadzącej odrębne gospodarstwo domowe
Pani Maria prowadzi jednoosobową spółkę z o.o. i zamierza zatrudnić swoją córkę Kasię jako specjalistę ds. marketingu. Kasia mieszka osobno i prowadzi odrębne gospodarstwo domowe. Podobnie jak w przypadku żony, zatrudnienie córki przez spółkę nie kwalifikuje jej jako osoby współpracującej z osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Kasia będzie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym na zasadach umowy o pracę, co oznacza konieczność odprowadzania składek emerytalnych, rentowych, chorobowych, wypadkowych i zdrowotnych.
Zatrudnienie małżonka w spółce z o.o.
Pan Tomasz, który jest wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., chce zatrudnić swoją żonę Ewę na stanowisku administracyjnym. Chociaż Tomasz i Ewa pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym, Ewa zostanie zatrudniona przez spółkę, a nie bezpośrednio przez męża. W związku z tym Ewa nie powinna być zgłoszona do ZUS-u jako osoba współpracująca, lecz jako pracownik. Składki, które spółka odprowadzi za Ewę, będą obejmować ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne.
Zatrudnienie członków rodziny wspólnika w jednoosobowej spółce z o.o., niezależnie od ich statusu majątkowego i domowego, nie kwalifikuje ich jako osoby współpracujące, lecz jako pracowników. W związku z tym, spółka powinna zgłaszać ich do ZUS-u jako pracowników i odprowadzać za nich obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, takie jak emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne.
Potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej online lub przygotowania pism? Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybkie i fachowe wsparcie w sprawach związanych z zatrudnieniem i ubezpieczeniami społecznymi.Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2019 r., sygn. akt II UK 74/18
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika