• Data: 2024-09-04 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
W 2012 r. zapadł wyrok karny (w załączniku) wobec pewnej osoby – sąd uznał ją winną popełnienia czynów z art. 288 § 1 K.k., art. 191 § 1 K.k. oraz art. 193 K.k. Czy osoba z takim wyrokiem mogła w 2014 r. zostać powołana na likwidatora spółki z o.o.?
Wymogi dla likwidatorów wskazuje art. 18 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.). Zgodnie z jego brzmieniem:
„§ 1. Członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
§ 2. Nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 587, art. 590 i art. 591 ustawy.
§ 3. Zakaz, o którym mowa w § 2, ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, chyba że wcześniej nastąpiło zatarcie skazania.
§ 4. W terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku, o którym mowa w § 2, skazany może złożyć wniosek do sądu, który wydał wyrok, o zwolnienie go z zakazu pełnienia funkcji w spółce handlowej lub o skrócenie czasu obowiązywania zakazu. Nie dotyczy to przestępstw popełnionych umyślnie. Sąd rozstrzyga o wniosku, wydając postanowienie.
§ 5. Przepisy § 1-4 stosuje się do członka zarządu spółki partnerskiej oraz członka rady nadzorczej spółki komandytowo-akcyjnej.”
Przestępstwo z art. 288 Kodeksu karnego (K.k.) znajduje się w rozdziale XXXV; przestępstwa z art. 191 i 193 K.k. znajdują się zaś w rozdziale XXIII. A zatem owa osoba była skazana za przestępstwo określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII, bowiem przestępstwo z art. 288 K.k. znajduje się na owej liście, figurując w rozdziale XXXV. Popełnienie innych przestępstw nie wyklucza pełnienia funkcji likwidatora.
Zgodnie z § 18 ust. 2 K.s.h. taka osoba nie może być likwidatorem. Wyrok jest z 2012 r., zatem do 2014 r. nie minęło 5 lat. Jeśli zatem zatarcie skazania nie nastąpiło wcześniej ani osoba ta nie otrzymała zwolnienia z zakazu pełnienia funkcji mocą § 4, to nie mogła być ustanowiona likwidatorem. Potwierdza to orzecznictwo sądowe, np. SN w postanowieniu z 30 września 2020 r. sygn. akt I UK 263/19, wskazał, że:
„Zgodnie z art. 18 § 2 K.s.h. nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego.
Prawomocne skazanie za przestępstwo wymienione w art. 18 § 2 K.s.h. sprawia, że osoba zainteresowana piastowaniem funkcji określonych w tym przepisie nie posiada zdolności do ich pełnienia. Skutki te wynikają ex lege z wydania prawomocnego wyroku skazującego. Przepis art. 18 § 2 K.s.h. wyłącza zdolność do pełnienia funkcji członka zarządu, którego to skutku w żaden sposób nie może, nawet tymczasowo (tj. do czasu stwierdzenia nieważności), »konwalidować« uchwała zgromadzenia wspólników spółki kapitałowej, powołująca osobę skazaną na funkcję członka zarządu.”
WSA w Kielcach w wyroku z 23 października 2015 r., I SA/Ke 419/15, wskazał, że: „Mimo że uchwała podjęta została wbrew zakazowi z art. 18 § 2 K.s.h., to znaczy powołano do pełnienia funkcji członka zarządu osobę prawomocnie skazaną za przestępstwo (…), nie można uchwały uznać za nieważną, jeżeli nie wytoczono przeciwko niej powództwa, o którym mowa w art. 252 § 1 K.s.h. Bez wyroku unieważniającego uchwałę nie można twierdzić, że dana osoba nie pełniła funkcji członka zarządu”.
Proszę jednak mieć na uwadze, że zgodnie z art. 252 K.s.h. prawo do wniesienia powództwa wygasa z upływem sześciu miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, jednakże nie później niż z upływem trzech lat od dnia powzięcia uchwały. Skoro uchwała miała miejsce w 2014 roku, to okres 3 lat już upłynął, aby ją zaskarżyć.
Przestępstwo zniszczenia mienia a pełnienie funkcji likwidatora
Pan Adam w 2012 roku został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo zniszczenia cudzej rzeczy, co jest czynem zabronionym na podstawie art. 288 § 1 Kodeksu karnego (K.k.) i znajduje się w rozdziale XXXV Kodeksu karnego. W 2014 roku wspólnicy pewnej spółki z o.o. podjęli uchwałę o jego powołaniu na likwidatora tej spółki. Wydaje się jednak, że decyzja ta była sprzeczna z obowiązującym prawem. Zgodnie z art. 18 § 2 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.), osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo z rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego, w tym art. 288 K.k., nie może pełnić funkcji likwidatora przez okres 5 lat od daty uprawomocnienia się wyroku. W przypadku pana Adama, skoro wyrok zapadł w 2012 roku, a 5-letni okres karencji jeszcze nie minął w 2014 roku, nie miał on prawa pełnić funkcji likwidatora. Brak przestrzegania tego zakazu mógł skutkować unieważnieniem podjętej uchwały i konsekwencjami prawnymi dla spółki.
Pani Barbara w 2012 roku została uznana za winną popełnienia przestępstwa z art. 191 § 1 K.k., czyli groźby karalnej, i skazana prawomocnym wyrokiem sądu. W 2014 roku wspólnicy spółki z o.o. zaproponowali jej objęcie funkcji likwidatora. Ponieważ przestępstwo to nie znajduje się w rozdziałach XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego, zakaz pełnienia funkcji określony w art. 18 § 2 K.s.h. nie miał w tym przypadku zastosowania. Pani Barbara mogła zatem zgodnie z prawem objąć funkcję likwidatora spółki. Decyzja wspólników była prawidłowa i zgodna z obowiązującymi przepisami prawa.
Pan Krzysztof w 2012 roku został skazany za naruszenie miru domowego (art. 193 K.k.), które to przestępstwo znajduje się w rozdziale XXIII Kodeksu karnego. W 2014 roku wspólnicy spółki z o.o. zdecydowali o powołaniu pana Krzysztofa na likwidatora spółki. Skoro jednak przestępstwo z art. 193 K.k. nie jest wymienione w rozdziałach XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego, nie obejmuje go zakaz z art. 18 § 2 K.s.h. W związku z tym pan Krzysztof, mimo wcześniejszego skazania, mógł zgodnie z prawem zostać powołany na funkcję likwidatora spółki, a decyzja wspólników była zgodna z przepisami.
Osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo wymienione w rozdziałach XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego nie może pełnić funkcji likwidatora spółki z o.o. przez 5 lat od uprawomocnienia się wyroku, chyba że nastąpiło zatarcie skazania lub sąd udzielił zwolnienia z zakazu. W przypadku opisanym w artykule osoba skazana w 2012 roku nie mogła zostać powołana na likwidatora w 2014 roku, ponieważ nie spełniała wymogów przewidzianych w art. 18 Kodeksu spółek handlowych.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz przygotowanie pism w sprawach związanych z zakazem pełnienia funkcji w spółkach z o.o. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać pomoc w Twojej sprawie! by skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
3. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2020 r. sygn. akt I UK 263/19
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Kielcach z dnia 23 października 2015 r., I SA/Ke 419/15
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika
