• Autor: Wioletta Dyl
Spółka cywilna została przekształcona w spółkę z o.o. Wspólnicy spółki z o.o. dokonali wypłat na swoje prywatne konta z konta przypisanego do spółki cywilnej po dniu jej przekształcenia. Czy konto spółki cywilnej po przekształceniu staje się kontem bankowym spółki z o.o.? Jak zakwalifikować dokonane wypłaty?
Problem sprowadza się zatem do tego, czy wraz z przekształceniem spółki cywilnej w spółkę z o.o. dotychczasowy rachunek spółki cywilnej stał się rachunkiem spółki z o.o., i jak wobec tego wyglądają wypłaty dokonywane z tego rachunku przez wspólników.
Jest oczywiste, że do prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej, tak jak w każdej innej formie prawnej, potrzebny jest rachunek bankowy, który z uwagi na specyfikę prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej jest zakładany i prowadzony nie dla spółki cywilnej, ale wspólnie dla jej wspólników – przedsiębiorców, których – z uwagi na prowadzenie wspólnego przedsięwzięcia – łączą więzy ekonomiczne. Ekonomiczne powiązanie pomiędzy wspólnikami uzasadnia prowadzenie rachunku wspólnego w celu dokonywania rozliczeń, płatności należności publicznoprawnych (ZUS, US). Według art. 4 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej za przedsiębiorców uważa się wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Podstawą prowadzenia przez bank rachunku bankowego dla kilku osób fizycznych łącznie (tu: przedsiębiorców), czyli tzw. rachunku wspólnego, jest art. 51 ustawy – Prawo bankowe. Prawa i obowiązki związane z rachunkiem bankowym są określane w zawieranej przez wspólników z bankiem umowie rachunku bankowego oraz w obowiązującym w danym banku regulaminie. Zgodnie z prawem bankowym (art. 51a) w przypadku rachunku wspólnego prowadzonego dla wspólników spółki cywilnej, o ile umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej, każdy ze współposiadaczy rachunku:
Zobacz też: Konto prywatne w spółce cywilnej
Tak więc tzw. wspólny rachunek bankowy prowadzony dla wspólników spółki cywilnej przez bank jest co do zasady tzw. rachunkiem rozłącznym, co oznacza, że w zasadzie każdy jego współposiadacz (wspólnik) może dysponować samodzielnie, czyli bez zgody pozostałych, środkami pieniężnymi na rachunku.
Poza tym każdy ze współposiadaczy rachunku może w każdym czasie wypowiedzieć umowę ze skutkiem dla pozostałych. Jest to ogólna zasada, która może być modyfikowana regulacjami spółkowymi. Ponieważ art. 51a Prawa bankowego ma charakter dyspozytywny, to oznacza, że strony umowy o prowadzenie rachunku bankowego mogą odmiennie kształtować jej warunki. I tak np. można uzgodnić takie warunki umowy rachunku prowadzonego dla wspólników spółki cywilnej, które dopuszczają dysponowanie wkładem, czy też rozstrzyganie o czasie obowiązywania umowy w zależności od podjęcia uchwał przez wszystkich wspólników. Tak czy inaczej, badając uprawnienia wspólników spółki cywilnej co do wspólnie prowadzonego rachunku bankowego, konieczne jest odniesienie się do treści umowy spółki i regulaminu banku prowadzącego ten rachunek.
Zgodnie z art. 551 § 2 i 3 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) przekształcenie spółki cywilnej w spółkę z o.o. odbywa się na podstawie przepisów o przekształceniu spółki jawnej, a mianowicie art. 551-570 oraz 571-574 K.s.h.
Przekształcenie spółki handlowej zachowuje ciągłość w zakresie praw i obowiązków. Ponieważ spółka przekształcana nie przestaje istnieć w sensie ekonomicznym, możliwa jest pełna kontynuacja między spółką przekształcaną a spółką przekształconą – w granicach nakreślonych w obowiązujących przepisach. I tak, art. 553 K.s.h. stanowi, iż spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem przede wszystkim zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Występuje tu również sukcesja numeru identyfikacji podatkowej, co wynika ze znowelizowanego z dniem 24 sierpnia 2002 r. art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Zgodnie ze wskazanym przepisem NIP nadany podatnikowi nie przechodzi na następcę prawnego, z wyjątkiem między innymi przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową. Za przekształcenie spółki uznaje się również – dla identyfikacji podatkowej – wpis spółki cywilnej do rejestru na podstawie art. 26 § 4 K.s.h., czyli przekształcenie spółki cywilnej nie spowoduje zmiany jej numeru REGON. Natomiast wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej.
Co się natomiast dzieje z rachunkiem bankowym? Według doktryny przekształcona spółka zachowuje nie tylko swój dotychczasowy adres, numer NIP i REGON, ale także numer rachunku bankowego. Przekształcenie formy prawnej spółki pozostaje bowiem bez wpływu na ważność zawartych wcześniej umów. A zatem nie jest wymagane sporządzanie aneksu do umowy, która pozostaje w mocy bez zmian.
Natomiast trzeba tu powiedzieć, że banki w swej znakomitej większości, nie chcą uznawać ciągłości rachunku bankowego przekształconej spółki cywilnej w spółkę z o.o. Argumentem jest tu zmiana podmiotowa, tj. zmiana wspólników na podmiot prawny, jakim jest spółka z o.o. Zatem banki wymagają tu zamknięcia rachunku bankowego spółki cywilnej i otworzenia nowego rachunku, w którym stroną dla banku będzie spółka z o.o.
Nie mam informacji, czy w opisywanym przypadku zostało wysłane pismo do banku przez wspólników spółki cywilnej z informacją o przekształceniu spółki w spółkę z o.o., a w związku z tym, czy złożono wniosek o utrzymanie ciągłości rachunku i jakie było stanowisko banku w tej kwestii.
Niemniej jednak dokonanie wypłat przez obecnych wspólników spółki z o.o., a byłych wspólników spółki cywilnej, o ile było zgodne z umową prowadzenia rachunku bankowego dla spółki cywilnej, było prawidłowe. Równocześnie było prawidłowe, o ile nastąpiło przed datą przekształcenia spółki cywilnej w spółkę z o.o. Dzień wpisu przez sąd rejestrowy do rejestru spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest dniem przekształcenia, czyli zmiany formy prawnej ze spółki cywilnej na spółkę z o.o. I tu pomocna będzie umowa spółki z o.o., w której winno być określone, czy dotychczasowi wspólnicy wnoszą cały majątek spółki cywilnej do spółki z o.o. Jeżeli taki zapis widnieje, to z punktu widzenia banku powinna istnieć ciągłość rachunku bankowego i w tej sytuacji wypłata przez wspólników środków znajdujących się na rachunku oznacza wypłacenie środków należących do majątku spółki z o.o. Oczywiście nie powinno to mieć miejsca z punktu widzenia działania spółki z o.o.
Niemniej proponuje najpierw sprawdzić zapisy umowy spółki z o.o.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
