• Autor: Wioletta Dyl
Moi rodzice całe życie zawodowe przepracowali jako członkowie i domownicy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Ja od urodzenia, czyli przeszło 60 lat, mieszkam razem z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym, chociaż do własnej emerytury pracowałem poza spółdzielnią. Kilka lat temu ojciec jako członek spółdzielni zmarł, matka tym samym z domownika stała się członkiem. Czy ja w przedstawionym przypadku posiadam status domownika i czy mama może notarialnie przekazać mi swoje prawa członkowskie?
Do rozważenia podniesionego przez Pana problemu będą miały odniesienie przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze. Art. 139. ustawy stanowi:
„§ 1. Członkami spółdzielni mogą być rolnicy będący:
1) właścicielami lub posiadaczami samoistnymi gruntów rolnych;
2) dzierżawcami, użytkownikami lub innymi posiadaczami zależnymi gruntów rolnych.
§ 2. Członkami spółdzielni mogą być również inne osoby mające kwalifikacje przydatne do pracy w spółdzielni”.
Innymi słowy, członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej zajmującej się produkcją rolną, działającą zgodnie z art. 138–178 oraz art. 180 § 3 ustawy z dnia 16 września, 1982 r. Prawo spółdzielcze, to osoba, która wykonuje pracę na rzecz spółdzielni na innej podstawie niż stosunek pracy lub wytwarza na jej rzecz produkty rolne w prowadzonym przez siebie gospodarstwie oraz traktowane na równi z członkami spółdzielni inne osoby, które wykonują pracę w spółdzielni lub gospodarstwie rolnym spółdzielni na innej podstawie niż stosunek pracy, niebędące jej członkami i wynagradzane według zasad obowiązujących członków spółdzielni, w tym kandydatów na członka spółdzielni.
Przy czym jeżeli gospodarstwo rolne prowadzone jest w ramach współwłasności małżeńskiej majątkowej, członkiem spółdzielni może być tylko jedno ze współmałżonków.
Ustawa Prawo spółdzielcze w art. 156 wprowadza możliwość zatrudnienia domowników w spółdzielni, przy czym „za domownika członka uważa się każdego członka jego rodziny, a także inne osoby, jeżeli zamieszkują z nim wspólnie i prowadzą z nim wspólne gospodarstwo domowe”.
Z kolei definicje legalną domownika znajdziemy w art. 6 pkt 2 ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zgodnie z nią domownikiem jest osoba bliska rolnikowi, która:
Niemniej dla potrzeb ustalenia możliwości Pana członkostwa w spółdzielni będziemy kierowali się definicją domownika z art. 156 ustawy.
Jak Pan wspomniał, Pana matka została członkiem spółdzielni po śmierci ojca. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 16a spadkobierca zmarłego członka spółdzielni dziedziczy udziały, jeżeli jest członkiem spółdzielni lub złożył deklarację przystąpienia do spółdzielni.
Jeżeli spadkobierców jest więcej niż jeden, powinni oni wskazać jednego spośród siebie, który uzyskuje prawo do udziałów, chyba że podzielą oni udziały między tych spadkobierców, którzy złożyli deklarację przystąpienia do spółdzielni. Spółdzielnia nie może odmówić przyjęcia w poczet członków spadkobierców dziedziczących udziały, jeżeli odpowiadają oni wymogom określonym w statucie.
Określając warunki członkostwa, statut spółdzielni umieszcza zasadniczo zapis określający, kto może zostać członkiem spółdzielni, np. „członkiem spółdzielni może zostać osoba fizyczna prowadząca gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym lub działalność rolniczą w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej, będąc producentem […]”. Zasady te mogą być dobrowolnie wyrażone.
A zatem Pana matka może się zrzec członkostwa w spółdzielni, a przy tym przenieść prawo do udziału (wkładu) w spółdzielni na Pana, a Pan może starać się o członkostwo, o ile spełnia Pan wymagania zawarte w art. 157 ustawy oraz warunki ustalone w statucie spółdzielni, przy czym spełnia Pan warunki „domownika” świetle definicji z art. 157.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
