Prokura a pełnomocnictwo - jakie są różnice i podobieństwa w świetle prawa?

Na czym polegają prokura i pełnomocnictwo?

Jak przewiduje art. 95 § 1 Kodeksu cywilnego, każda osoba może dokonywać czynności prawnych przy pomocy przedstawiciela. Właśnie w tym celu wyznacza się prokurenta lub pełnomocnika — rozwiązanie to najczęściej stosują spółki wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego czy przedsiębiorcy widniejący w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje związane z powołaniem pełnomocnictwa — szczegółowe omówienie znajdziesz również na tej stronie: https://smadwokaci.pl/czy-prokurent-moze-udzielic-pelnomocnictwa/.

Ustanowienie pełnomocnictwa

Aby powołać pełnomocnika w spółce, konieczne jest sporządzenie stosownego dokumentu — najlepiej w formie pisemnej. Dzięki temu osoba reprezentująca sprawy danej firmy będzie mogła łatwo potwierdzić swoje uprawnienia. Pisemne pełnomocnictwo powinno zawierać też następujące informacje:

• wskazanie mocodawcy,
• dane pełnomocnika (osoby fizycznej lub prawnej),
• szczegółowe wyznaczenie kompetencji w ramach umocowania.

Forma pełnomocnictwa może różnić się w zależności od tego, jakie czynności będzie wykonywał pełnomocnik. W przeciwnym wypadku mogą one nie mieć oczekiwanych konsekwencji prawnych. Przykładowo, osoba wyznaczona do działań związanych z zakupem nieruchomości powinna mieć przyznane pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego (właśnie w tej formie najczęściej dokonuje się zakupu lub innych czynności związanych z zarządzaniem nieruchomościami).

Ustanowienie prokury

Prokura to nic innego jak specjalny rodzaj pełnomocnictwa. Stosuje się ją, aby umocować daną osobę fizyczną do reprezentowania spraw spółki w czynnościach sądowych i pozasądowych. Zadania te mogą zarówno obejmować kompetencje zarządu firmy, jak i wybiegać poza ich zakres. Prokura może być przyznana więcej, niż jednej osobie (określana jest wtedy jako prokura łączna) lub pojedynczej jednostce (prokura samoistna). Niezależnie od liczby uprawnionych osób, muszą one spełniać konkretne wymogi — przede wszystkim muszą być pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione. 

Prokura a pełnomocnictwo — najważniejsze różnice

Patrząc na to, że prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, obie te instytucje mają ze sobą wiele wspólnego. Nie oznacza to jednak, że nie występują między nimi kluczowe różnice. O czym należy pamiętać w kontekście prokury i pełnomocnictwa?

• Osoba mocodawcy — pełnomocnictwo nie musi być wyznaczone wyłącznie przez podmiot wpisany do CEIDG czy KRS. Z kolei prokura udzielana jest wyłącznie przez przedsiębiorcę. 
• Zakres umocowania — jak wspomnieliśmy, prokurent może zajmować się czynnościami sądowymi oraz pozasądowymi dla danego przedsiębiorstwa. Pełnomocnik wykonuje zadania wyłącznie z zakresu zwykłego zarządu lub tylko te, które zostały wskazane w pełnomocnictwie szczególnym.
• Przenoszenie umocowania — prokura ze względu na swój szczególny status nie może zostać przeniesiona na inną osobę przez samego upoważnionego. W tym zakresie pełnomocnik cieszy się większą swobodą i może ustanawiać kolejne osoby mające pełnić tę funkcję.

Oprócz wyżej wymienionych aspektów nie można zapomnieć o różnicy w kwestii odwołania umocowania. Zgodnie z Kodeksem cywilnym mocodawca może zrzec się prawa do odwołania pełnomocnictwa. W przypadku prokury nie jest to możliwe — zawsze konieczne jest jej odwołanie.