• Data: 2023-07-14 • Autor: Marcin Sądej
Czy w art. 176 K.s.h. może być usługą budowlaną, montażową, mechaniczką, transportową? Chodzi o świadczenie niepieniężne wspólnika na rzecz spółki z o.o. W spółce jest dwóch wspólników, ja jestem jednym z nich, oprócz tego pełnię funkcję prezesa. Spółka zajmuje się budową domów dla klientów prywatnych. Czy mogę na podstawie podanego przepisy wypłacać sobie świadczenia niepieniężne?
Zgodnie z art. 176 § 1-2 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) – jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.
Powołany przepis umożliwia tworzenie takich relacji między wspólnikiem a spółką, które pozwolą im wzajemnie odnosić określone korzyści. Dla spółki może to być pewność otrzymania w określonym czasie pewnych świadczeń, dla wspólnika możliwość zbytu świadczeń i otrzymania wynagrodzenia. Wypłacenie wynagrodzenia jest niezależne od tego, czy spółka wykazuje zysk, czy też nie.
„Przykładem mogą być te wszystkie świadczenia, które polegają na dostarczaniu na przykład buraków do cukrowni w spółce plantatorów buraków, chmielu do browaru przez plantatorów chmielu, skór do garbarni, zboża do młyna, węgla z kopalni, udostępnienie maszyn, zapewnienie transportu, okresowe doradztwo prawne, dostarczenie oprogramowania komputerowego. Świadczenia muszą mieć charakter niepieniężny (nie mogą to więc być takie, które mają mieszany charakter). Cechą wskazanego w art. 176 K.s.h. obowiązku jest jego powtarzalność. Nie będą więc spełniały tego warunku świadczenia jednorazowe ani mające charakter ciągły czy też stały. Świadczenie ciągłe nie ma charakteru powtarzającego się, gdy jest realizowane bez przerwy, w ciągłym procesie powtarzających się czynności. Jeżeli świadczenie ciągłe realizowane będzie na przykład przez okres 12 miesięcy raz w miesiącu, nie będzie to działanie stałe. Jeżeli jest ono jednak realizowane permanentnie, a tak jest na przykład z odpłatnym korzystaniem przez spółkę z określonej infrastruktury technicznej, urządzeń i sprzętu, to warunek polegający na powtarzalności świadczenia nie będzie spełniony.” [A. Kidyba [w:] M. Dumkiewicz, A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, LEX/el. 2022, art. 176].
Należy zatem stwierdzić, że w ramach świadczeń powtarzających się – określonych w art. 176 K.s.h. – mieszczą się usługi. Przy czym muszą to być świadczenia powtarzające się, a nie świadczenia ciągłe. Chodzi zatem o usługi polegające na dokonywaniu czynności nie ciągle, a np. w określone dni miesiąca, albo „w razie potrzeby”.
Jeżeli przywołane przez Pana usługi budowlane, montażowe, mechaniczne czy transportowe mają charakter powtarzalny, ale nie ciągły, to możliwe jest zastosowanie w tym przypadku art. 176 K.s.h.
Przykładowo, wykonanie raz w miesiącu usługi transportowej jest świadczeniem powtarzalnym, ale usługa budowlana polegająca na wznoszeniu budynku jest usługą ciągłą. Tylko w tym pierwszym przypadku mamy do czynienia z czynnością, o której stanowi art. 176 K.s.h.
Obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest określony albo w umowie spółki albo dodatkowo w odrębnej umowie wspólnika ze spółką.
Jeżeli chodzi o wynagrodzenie za świadczenia powtarzające się, to ma ono charakter pieniężny. W przywołanym już komentarzu czytamy:
„Wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne może być w bardzo różny sposób określone: przez stałą kwotę, kwotę zmienną, z uwzględnieniem klauzuli waloryzacyjnej itp. Ważne jest jednak, że ustalone powinno być na poziomie cen lub stawek przyjętych w obrocie. Muszą mieć one charakter zwykłej ceny przyjętej w stosunkach gospodarczych na terenie działania spółki, tym bardziej że świadczenia niepieniężne mają charakter niejednorazowy. Wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne może być wypłacone za wykonane świadczenie i jest należne nawet wtedy, gdy spółka nie wykazuje zysku.”
Wynika to również bezpośrednio z wykładni językowej art. 176 K.s.h. W rezultacie w mojej ocenie wynagrodzenie za świadczenie niepieniężne nie może być w formie innej niż pieniężne.
Przepisy K.s.h. nie określają sposobu dokumentowania świadczeń powtarzających się. Zgodnie z art. 180 OP dowodem może być wszystko, co nie jest sprzeczne z prawem, zatem np. sporządzony harmonogram spełnia warunki. Przypominam również, że takie świadczenia powinny być określone w umowie spółki lub też w dodatkowej umowie zawartej pomiędzy spółką a wspólnikiem. I na koniec: Zgodnie z art. 159 K.s.h.: „Jeżeli wspólnikowi mają być przyznane szczególne korzyści lub jeżeli na wspólników mają być nałożone, oprócz wniesienia wkładów na pokrycie udziałów, inne obowiązki wobec spółki, należy to pod rygorem bezskuteczności wobec spółki dokładnie określić w umowie spółki. To oznacza, że należy w tym przypadku dokonać zmiany umowy spółki u notariusza.
Świadczenia transportowe
Wspólnik, będący jednocześnie prezesem spółki z o.o. zajmującej się budową domów, zobowiązał się do świadczenia usług transportowych. Co miesiąc, w wyznaczonych dniach, dostarcza materiały budowlane z magazynu spółki na plac budowy. Dzięki temu spółka może regularnie otrzymywać potrzebne surowce, a wspólnik otrzymuje wynagrodzenie na poziomie rynkowym za powtarzające się usługi transportowe.
Świadczenia montażowe
Drugi wspólnik spółki specjalizuje się w instalacjach elektrycznych. Na mocy umowy ze spółką zobowiązał się do montażu systemów elektrycznych w domach budowanych przez firmę, przy czym usługi świadczy w wyznaczonych terminach w zależności od zapotrzebowania. Wynagrodzenie za te usługi jest wypłacane niezależnie od zysków spółki, zgodnie z art. 176 K.s.h.
Świadczenia budowlane
Prezes spółki, będący także jej wspólnikiem, zobowiązał się do nadzoru nad pracami budowlanymi w wyznaczonych terminach, np. raz w miesiącu lub w razie potrzeby, aby kontrolować postępy prac i zgodność z planem. Ponieważ świadczenia te mają charakter powtarzający się, a nie ciągły, wynagrodzenie za nadzór jest zgodne z art. 176 K.s.h.
Podsumowując, art. 176 K.s.h. pozwala wspólnikom spółki z o.o. na świadczenie usług niepieniężnych, takich jak usługi transportowe, montażowe czy budowlane, pod warunkiem, że mają one charakter powtarzalny. Wynagrodzenie za te usługi jest wypłacane niezależnie od wyników finansowych spółki, jednak świadczenia muszą być szczegółowo określone w umowie spółki. To rozwiązanie daje spółkom elastyczność w organizacji działalności, a wspólnikom możliwość uzyskania korzyści materialnych.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz kompleksowe sporządzanie pism prawnych, zapewniając szybkie i skuteczne wsparcie w sprawach dotyczących działalności gospodarczej, spółek z o.o. oraz prawa handlowego. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać indywidualną pomoc dopasowaną do Twoich potrzeb.
1. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych - Dz.U. 2000 nr 94 poz. 1037
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marcin Sądej
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ukończone studia podyplomowe z zakresu Przeciwdziałania Przestępczości Gospodarczej i Skarbowej oraz z zakresu Rachunkowości i Rewizji Finansowej. Współpracuje z kancelariami doradców podatkowych oraz biurami rachunkowymi. Na co dzień zajmuje się obsługą prawną spółek handlowych. Publikuje artykuły o tematyce podatkowej. Udziela porad z zakresu prawa podatkowego, handlowego oraz cywilnego.
Zapytaj prawnika
