Postępowanie w przypadku śmierci jednego z likwidatorów spółki

Proces likwidacji spółki

Na wstępie wyjaśnię krótko w ogóle czynności związane z likwidacją spółki. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że prowadząc spółkę w likwidacji, macie Państwo świadomość działań koniecznych do zamknięcia działalności, będzie mi jednak łatwiej wyjaśniać pewne kwestie w dalszej części.

Zgodnie z art. 247 Kodeksu spółek handlowych (w skrócie K.s.h.) „otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innej przyczyny jej rozwiązania”. Dalsze przepisy stanowią, że likwidatorami spółki są członkowie zarządu, chyba że umowa spółki albo uchwała wspólników stanowi inaczej. Sposób reprezentacji spółki w okresie likwidacji określa się w umowie spółki, uchwale wspólników albo orzeczeniu sądu. W każdym przypadku sąd może zmienić sposób reprezentacji spółki w okresie likwidacji. Ponadto likwidatorzy mogą być odwołani na mocy uchwały wspólników.

Co ważne i będzie istotne w dalszej części odpowiedzi to konieczność zgłoszenia likwidacji. Zgodnie z art. 277 K.s.h. „do sądu rejestrowego należy zgłosić: otwarcie likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń elektronicznych, sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym zakresie zmiany, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji spółki. Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia”.

„Likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia” (art. 279 K.s.h.). Pierwszą czynnością likwidacji jest sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji. „Likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Nowe interesy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki – jedynie na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej od uchwalonej przez wspólników. Likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki” (art. 282 i 283 K.s.h.).

Zgodnie z art. 286 K.s.h. „podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majątek ten dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów”.

Tok postępowania w przypadku śmierci likwidatora spółki

Tyle tytułem wstępu. Pisze Pan, że zmarły likwidator jest wspólnikiem spółki. Zatem warto przeanalizować czynności związane w pierwszej kolejności ze śmiercią wspólnika. Oczywiście, o ile umowa Państwa spółki nie stanowi inaczej, udział takiej osoby podlega dziedziczeniu, a spadkobiercy stają się współudziałowcami z udziału przysługującego zmarłemu wspólnikowi. Tutaj nie muszą być dokonywane dodatkowe czynności. Jednak, by formalnie zacząć w spółce działać, spadkobierca lub spadkobiercy muszą legitymować się określonym dokumentem, który ich prawa do spadku potwierdza, zatem poświadczeniem dziedziczenia lub postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku.

Spadkobierca lub spadkobiercy przez spółkę uważani są za wspólników dopiero z chwilą zawiadomienia spółki o nabyciu spadku. Zatem musi zawiadomić zarząd (tu likwidatorów) o nabyciu spadku, przedkładając dowód jego nabycia. Takim dowodem nabycia jest prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, ewentualnie notarialne poświadczenie dziedziczenia. Zatem na tej podstawie okazać się może, że udziały po śmierci wspólnika należą do kilku spadkobierców łącznie. Taki stan trwa do momentu działu spadku. Jeśli spadkobierców jest wielu, a nie dokonano działu spadku, muszą oni wyznaczyć swojego przedstawiciela do wykonywania praw z udziału. Zarząd po otrzymaniu zawiadomienia wraz z postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku (poświadczeniem dziedziczenia) dokonuje zmiany zapisu w księdze udziałów. Takiej zmiany zapisu dokonuje również ponownie po otrzymaniu zawiadomienia wraz z dokumentacją potwierdzającą dział spadku. Zarząd po otrzymaniu zawiadomienia dokonuje aktualizacji wpisu w KRS, składając następujące dokumenty:

• wniosek KRS Z3,
• formularz KRS ZE (liczba formularzy uzależniona jest od tego, ile jest wykreśleń, wpisów czy zmian dotyczących wspólników),
• aktualna lista wspólników,
• lista osób uprawnionych do powołania zarządu wraz z adresami do doręczeń (jeśli wspólnicy powołają członków zarządu),
• dokument potwierdzający zmianę wspólnika (wspólników).

Wyżej wskazuję, że pewne czynności powinien wykonać zarząd, ale oczywiście w przypadku spółki w likwidacji czynności tych dokonują likwidatorzy zgodnie z ustalonymi zasadami reprezentacji. Sam fakt wstąpienia w miejsce wspólnika jego spadkobierców nie powoduje automatycznie, że stają się oni likwidatorami spółki. Likwidatorem była konkretna osoba z uwagi na podjętą uchwałę i wpis do KRS. Co zatem w pierwszej kolejności powinni zrobić likwidatorzy?

Postępowanie likwidatorów

Mając zawiadomienie o śmierci wspólnika (likwidatora), należy podjąć uchwałę o zmianie w zakresie reprezentacji spółki w likwidacji. Dla możliwości działania bez konieczności oczekiwania na spadkobierców warto zmienić sposób reprezentacji poprzez wykreślenie danego likwidatora. To oczywiście będzie możliwe w sytuacji, gdy liczba wspólników, którzy mogą działać w spółce, będzie pozwalała na podjęcie stosownej uchwały. Zmiany w reprezentacji należy zgłosić w terminie 7 dni od zaistnienia podstawy ku temu, czyli podjęcia uchwały.

Fakt zmian pośród wspólników nie zmienia w żaden sposób obowiązków likwidatorów. Nadal muszą oni prowadzić sprawy spółki w sposób zmierzający do zakończenia działalności i rozliczenia się ze wspólnikami. Tu nic się nie zmienia. Wszystko jednak zależy od ustalonego sposobu reprezentacji. Jeśli trzech pozostałych likwidatorów jest w stanie podejmować decyzje (nie jest wymagana uchwała wszystkich likwidatorów do dokonania danej czynności), to wszystko toczy się swoim trybem do czasu, aż spadkobiercy przeprowadzą swoje sprawy spadkowe.

Oczywiście zdaję sobie sprawę z faktu, że moja odpowiedź jest dość ogólna. Tego rodzaju kwestie nie są łatwe, w istocie najważniejsze są szczegóły dotyczące konkretnej spółki. Stąd proponuję po zapoznaniu się z moją odpowiedzią, aby wskazał Pan, na jakim etapie – spośród wskazanych przeze mnie – spółka jest obecnie oraz poinformowanie o kwestii reprezentacji przez likwidatorów.

Pierwszą kwestią do załatwienia jest z całą pewnością pouczenie spadkobierców o konieczności przeprowadzenia postępowania spadkowego oraz rozważenie możliwości wykreślenia zmarłego wspólnika z grona likwidatorów. Proszę o informacje, czy likwidatorami są wszyscy wspólnicy spółki czy zgromadzenie wspólników ma możliwość działania. Istotnym byłoby także zapoznanie się z numerem KRS spółki lub jej statutem i uchwałą w zakresie likwidacji oraz reprezentacji przez likwidatorów. Dobrze byłoby wiedzieć, jak wygląda sytuacja wśród spadkobierców, czy jest szansa na sprawne zakończenie postępowań spadkowych. Wówczas realnie będę mogła pomóc, w konkretnym Państwa przypadku.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.