• Autor: Katarzyna Nosal
Dwa lata temu otworzyłem ze znajomym spółkę z o.o., ale od początku tylko on zajmował się firmą, ponieważ ja pracuję za granicą. Od jakiegoś czasu obaj byliśmy zgodni co do tego, abym wycofał się ze spółki, ale nie mogliśmy ustalić odpowiedniego dla nas terminu na wizytę u notariusza, więc sprawa przeciągnęła się do tego roku. W tym czasie okazało się, że znajomy nie zapłacił jednej faktury na kwotę 15 tys. zł i sprawa trafiła do sądu. Podobno jest wyrok egzekucyjny. Co mogę zrobić, aby nie odpowiadać własnym majątkiem za zobowiązania tej spółki? Nie uzyskałem przez ten czas żadnego dochodu z tej firmy, a wszystkim zajmował się znajomy.
Nie wiem, w jakim charakterze występował Pan w spółce. Czy tylko wspólnika, czy też jednocześnie był Pan członkiem zarządu. W każdej z tych sytuacji odpowiedzialność za zobowiązania spółki kształtuje się inaczej.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to osoba prawna (ma zdolność do czynności prawnych), posiada własny majątek i tym majątkiem odpowiada za swoje zobowiązania. To byt odrębny od tworzących ją wspólników czy zarządzających nim i reprezentujących go członków władz. Majątek spółki jest odrębny od majątków wspólników, a zobowiązania zaciągnięte przez spółkę i długi z tym związane są zobowiązaniami i długami własnymi spółki a nie wspólników.
Zasadniczo zatem w takiej sytuacji, jaką Pan opisał, za zobowiązanie z tytułu zadłużenia, które następnie zostało potwierdzone wyrokiem wydanym w postępowaniu przeciwko spółce, wspólnicy i zarząd nie odpowiadają swoim własnym majątkiem prywatnym, którego do spółki nie wnieśli. Są jednak od tego wyjątki.
Jeśli chodzi o osoby, które są jedynie wspólnikami w spółce z o.o., to odpowiedzialność osobista wspólników spółki z o.o. jest przewidziana wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach. Pierwszą z nich jest przypadek odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, tzn. w okresie między zawarciem umowy spółki a jej rejestracją w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w organizacji ponoszą solidarnie spółka, osoby, które działały w jej imieniu i wspólnik. Oznacza to, że wierzyciel może dochodzić spełnienia świadczenia od każdej z tych osób. Rozumiem, że nie o taką sytuację tutaj chodzi.
Wspólnik odpowiada także za wyrządzenie szkody spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przy jej tworzeniu. Aby skutecznie pociągnąć wspólnika do odpowiedzialności, szkoda powstała po stronie spółki musi być wyrządzona przez działanie wspólnika sprzeczne z przepisami prawa, a jednocześnie musi być przez wspólnika zawiniona.
Wreszcie wspólnik ponosi odpowiedzialność w sytuacji, gdy wartość wniesionego przez niego aportu, czyli wkładu niepieniężnego, została znacznie zawyżona w stosunku do jego wartości zbywczej. W takim przypadku wspólnik jest zobowiązany do wyrównania tej różnicy.
Jak widać, za zobowiązania „zewnętrzne” spółki wspólnik odpowiada tylko na etapie jej tworzenia. Nie ma wówczas jeszcze spółki, więc jest to logiczne.
Jeśli więc w spółce, o której Pan pisze, był Pan tylko wspólnikiem, to nie ma możliwości, by wierzyciel, który nie zaspokoi się z majątku spółki, mógł zaspokoić się z Pana majątku osobistego.
Nieco inaczej ma się sytuacja w przypadku, gdy jako jeden z dwóch wspólników został Pan ustanowiony jednym z kilku członków zarządu w spółce. Może być, że spółka miała zarząd jednoosobowy i był to Pana wspólnik. Wówczas także nie ma Pan podstaw do zmartwienia. Jeśli jednak zarząd ustaliliście jako wieloosobowy i Pan wszedł w skład tego zarządu, to sytuacja znacznie się komplikuje. Zgodnie bowiem z artykułem 299 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.) – jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Solidarnie oznacza, że wierzyciel może zwrócić się z egzekucją do każdego z członków z osobna i żądać uregulowania zadłużenia od każdego w całości. Dopiero członkowie zarządu między sobą mają prawo do żądania tego, co zapłacili niejako w udziale za innych członków zarządu. Paragraf 2 cytowanego wyżej przepisu wskazuje, że członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
W praktyce oznacza to, że najpierw ewentualna egzekucja musi zostać skierowana przeciwko majątkowi spółki. Dopiero jeśli nie uda się zaspokoić wierzyciela z tego majątku, a komornik wyda postanowienie o bezskuteczności egzekucji, wierzyciel może uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko członkom zarządu. Wówczas ten członek zarządu, który ma podstawy do wyłączenia swojej odpowiedzialności na podstawie paragrafu 2 może skutecznie podnosić zarzut braku swojej odpowiedzialności za zadłużenie spółki. Jeśli był Pan członkiem zarządu w okresie zaciągania zobowiązania, tylko w ten sposób będzie mógł się Pan bronić przed skierowaniem egzekucji do Pana majątku, że nie miał Pan żadnego wpływu w istocie na zarządzanie spółką, bowiem powierzył Pan te sprawy drugiemu z członków zarządu.Członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność także wówczas, gdy złożyli nieprawdziwe dane o wniesieniu przez wspólników całości wkładów na pokrycie kapitału zakładowego. W takim wypadku członkowie zarządu odpowiadają wobec wierzycieli solidarnie ze spółką z o.o., przez okres trzech lat od zarejestrowania spółki lub podwyższenia kapitału zakładowego.
Odpowiedzialność z art. 299 § 1 K.s.h. ponoszą jedynie ci członkowie zarządu, którzy zostali powołani do tej funkcji w sposób zgodny z ustawą i umową spółki. Nadto odpowiedzialność z art. 299 § 1 K.s.h. ponoszą wszystkie osoby, które pełniły tę funkcję od dnia powstania zobowiązania. Natomiast nie ponoszą jej osoby, które stały się członkami zarządu po stwierdzeniu bezskuteczności egzekucji. Jeśli więc przez cały okres trwania spółki był Pan członkiem zarządu, zbycie udziałów, wykreślenie się z zarządu, rezygnacja z funkcji w żaden sposób Pana nie ratuje.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Nosal
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
