• Data: 2024-11-11 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Po śmierci mojego męża w grudniu 2010 roku zostałam prezesem spółki z o.o. W 2011 roku pełnomocnik spółki podpisał ze mną umowę o pracę na stanowisko wiceprezesa. Następnie podczas nadzwyczajnego walnego zgromadzenia zostałam wybrana na prezesa i od tej pory pełnię to stanowisko. W czerwcu tego roku osiągnęłam wiek emerytalny (60 lat). Jakie kroki powinnam podjąć, aby przejść na emeryturę? Dodam, że nadal chcę pracować w firmie i pełnić funkcję prezesa (na czerwcowym walnym zgromadzeniu zostałam ponownie wybrana na to stanowisko). Czy wystarczy, abym rozwiązała umowę o pracę i po dniu przerwy podpisała nową umowę? Czy konieczne jest zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia?
Odpowiadając na zadane pierwotnie pytanie, wyjaśniam jak poniżej.
Na wstępie wskazuję, że po osiągnięciu wieku emerytalnego w celu przejścia na emeryturę i rozpoczęcia pobierania świadczenia emerytalnego należy rozwiązać wszystkie stosunki pracy, zawarte z pracodawcami zarówno w Polsce, jak i w państwach członkowskich UE/EFTA oraz w państwach umownych, aby ZUS podjął wypłatę emerytury. Po podjęciu wypłaty emerytury (wystarczy de facto jeden pełny dzień przerwy) można ponownie nawiązać stosunek pracy i nie będzie to już miało wpływu na wypłacaną emeryturę.
Następnie wyjaśniam, że członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Umowa spółki nie dotarła do nas, ale jeśli nie stanowi inaczej, obowiązuje owa zasada.
Jednocześnie wskazuję, że samo powołanie na członka nie stanowi podstawy do objęcia ubezpieczeniem społecznym. Dopiero zawarcie umowy skutkującej objęciem obowiązkiem ubezpieczeniowym powoduje, że do uzyskania emerytury wymagane jest rozwiązanie umowy o pracę.
Wobec powyższego prezes zarządu jako członek zarządu wykonuje swoje obowiązki na podstawie powołania, a może również je pełnić na podstawie zawartej umowy o pracę. Nie ma znaczenia, czy za pełnienie swej funkcji członka zarządu na mocy powołania będzie otrzymywała Pani wynagrodzenie, czy też będzie sprawowała funkcję nieodpłatnie. Bowiem od przychodu uzyskanego z tytułu pełnienia funkcji w zarządzie spółka, jako płatnik składek, nie będzie opłacała za prezesa żadnych składek.
Orzecznictwo sądowe wskazuje, że „Członek zarządu spółki kapitałowej może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę albo wykonywać swoje czynności na podstawie stosunków o charakterze cywilnoprawnym (może też realizować swoje obowiązki względem spółki w ogóle bez jakiejkolwiek dodatkowej umowy). Ważność umowy, jeśli została ona zawarta między członkiem zarządu a spółką, oraz ocena, czy jest to umowa o pracę, a nie inna umowa, np. umowa prawa cywilnego, zależą z kolei od rozważenia okoliczności konkretnej sprawy w zakresie nie tylko właściwej reprezentacji spółki, ale także celów, do których zmierzały strony zawieranej umowy, zgodnego zamiaru stron co do wszystkich istotnych elementów konstrukcyjnych umowy oraz zachowania elementów konstrukcyjnych właściwych dla stosunku pracy, określonych w art. 22 § 1 K.p., w szczególności cechy szeroko rozumianego podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy” (wyrok SN z dnia 24 września 2020 r., sygn. akt III PK60/19).
W świetle powyższego w okresie rozwiązania obecnego stosunku pracy nadal może Pani pełnić funkcję członka zarządu, lecz nie na podstawie umowy o pracę, ale na innej podstawie lub po prostu spełniać obowiązek członka zarządu organizacyjnie (nieodpłatnie) do czasu uzyskania emerytury – później podpisując umowę o pracę.
Nadto ZUS w swoich interpretacjach wskazuje, że „Powołanie członka zarządu nastąpiło na mocy uchwały zgromadzenia wspólników i choć daje legitymację do prowadzenia spraw spółki, to nie powoduje jednak automatycznego powstania stosunku pracy czy też innego stosunku cywilnoprawnego. Z uwagi na fakt, iż obowiązek prowadzenia przez członków zarządu spraw spółki nie wynika z zajmowanego stanowiska (tekst jedn.: zatrudnienia przez spółkę), lecz z aktu ustanowienia, brak jest tytułu prawnego rodzącego obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Stosownie bowiem do treści art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powołanie na stanowisko członka zarządu (na mocy odpowiedniej uchwały) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym. W konsekwencji przychód uzyskany tytułem wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki przez wspólnika powołanego mocą uchwały zgromadzenia wspólników nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne” (pismo z dnia 14 kwietnia 2014 r. Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, sygn. akt DI/100000/43/447/2014).
Mając na uwadze powyższe, wskazuję, że w mojej ocenie do uzyskania prawa do emerytury i rozpoczęcia jej wypłacania wystarczy rozwiązanie stosunku pracy bez jednoczesnego odwoływania z funkcji prezesa. Zaś w czasie braku umowy o pracę funkcję tę może pełnić Pani nieodpłatnie. Natomiast, jako że ZUS ma tak dziwne podejścia do kwestii spółek z o.o. i zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członków zarządu, nie mogę zagwarantować, że ZUS nie wpadnie na pomysł, że rozwiązanie umowy o pracę było „fikcyjne”, bo de facto nigdy nie doszło do zaprzestania jej realizowania. Chcąc się zabezpieczyć maksymalnie, można rozważyć nie tylko rozwiązanie umowy o pracę, ale i odwołanie Pani z funkcji prezesa, a potem po przerwie (minimum jeden pełny dzień) ponowne zatrudnienie Pani jako prezesa.
Względnie, z uwagi na specyfikę ZUS-u, zalecam wystąpić do ZUS-u o wydanie interpretacji, czy planowane działanie nie pozbawi Pani prawa do emerytury, tj. czy wystarczy rozwiązanie umowy o pracę bez odwoływania z funkcji prezesa. Każda osoba prawna ma prawo takową złożyć, a wniosek może dotyczyć m.in. obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Niestety ZUS nie wydaje interpretacji w sprawach dot. świadczeń emerytalnych – tutaj Pani pytanie jest zaś z pogranicza, więc istnieje ryzyko, że odmówi wydania, czego musi być Pani świadoma.
Wnioski rozpatrują dwa oddziały ZUS:
I tak dla firm działających w Białymstoku, Bydgoszczy, Elblągu, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Koszalinie, Łodzi I, Olsztynie, Ostrowie Wielkopolskim, Pile, Płocku, Poznaniu I, Poznaniu II, Siedlcach, Słupsku, Szczecinie, Toruniu, Warszawie I, Warszawie II, Warszawie III, Zielonej Górze – wniosek składa się do ZUS-u w Gdańsku, a dla firm działających w Bielsku-Białej, Biłgoraju, Chorzowie, Chrzanowie, Częstochowie, Jaśle, Kielcach, Krakowie, Legnicy, Lublinie, Łodzi II, Nowym Sączu, Opolu, Radomiu, Rybniku, Rzeszowie, Sosnowcu, Tarnowie, Tomaszowie Mazowieckim, Wałbrzychu, Wrocławiu, Zabrzu – do ZUS-u w Lublinie.
Opłata za wydanie pisemnej interpretacji to 40 zł. ZUS wyda interpretację w formie decyzji w ciągu 30 dni od dnia otrzymania kompletnego i opłaconego wniosku. W wydanej interpretacji ZUS może uznać przedstawione przez Panią stanowisko za prawidłowe lub nieprawidłowe. Jeżeli ZUS nie wyda interpretacji w tym terminie, to w 31. dniu stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku uznaje się za prawidłowe.
Osiągnięcie wieku emerytalnego przez prezesa spółki wiąże się z koniecznością podjęcia decyzji dotyczących kontynuacji zatrudnienia. Kluczowym krokiem jest rozwiązanie umowy o pracę, aby umożliwić wypłatę emerytury przez ZUS, a następnie ponowne nawiązanie stosunku pracy. Prezes może pełnić swoje obowiązki na podstawie powołania, kontraktu menedżerskiego lub nawet nieodpłatnie. Warto również rozważyć złożenie wniosku o interpretację do ZUS, aby uniknąć nieporozumień co do wypłaty świadczenia.
Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi prawnicy przygotują dla Ciebie indywidualną poradę lub pismo dostosowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2020 r., sygn. akt III PK60/19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika
