• Autor: Katarzyna Bereda
Prowadzę jednoosobowa DG, wykonując usługi transportowe. Moim dłużnikiem (za nieuregulowane faktury) jest spółka jawna. Faktury dotyczą usług wykonanych w miesiącach 5–6.2019 i 10.2019 r. Zostało złożone wezwanie do zapłaty łącznego długo 12 150 zł. Dłużnik nie zareagował na wezwanie. Niedawno dłużnik został wykreślony z rejestru KRS. Czy jest możliwa walka o odzyskanie należności?
Zgodnie z treścią art. 22 Kodeksu spółek handlowych (w skrócie K.s.h.):
„§ 1. Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.
§ 2. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31”.
Odpowiedzialność każdego ze wspólników spółki jawnej za zobowiązania spółki jest ustawową konsekwencją zawarcia umowy spółki jawnej i nie wymaga uregulowania w umowie spółki. Wszelkie postanowienia umowy spółki, sprzeczne z regulacjami ustawowymi dotyczącymi odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki, są bezskuteczne wobec osób trzecich (zob. art. 34).
Odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej za zobowiązania spółki ma charakter osobisty, tzn. wspólnik ponosi odpowiedzialność własnym majątkiem („pozaspółkowym”). Odpowiedzialność ta nie jest ograniczona ani co do zakresu, ani co do przedmiotu.
Ponieważ spółka jawna jest podmiotem zobowiązań (zob. art. 8 K.s.h.) – dłużnikiem w danym stosunku prawnym, wspólnik tej spółki ponosi odpowiedzialność za cudzy dług. Jak stwierdził SA w Katowicach w wyr. z 1.3.2018 r. (sygn. akt I ACa 801/17): „odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością za cudzy dług i ma charakter gwarancyjny, służąc przede wszystkim wzmocnieniu sytuacji wierzycieli”. Sąd uznał ponadto, że „owa gwarancyjna (i subsydiarna) odpowiedzialność wspólnika ma charakter bezwzględny i nie jest w żadnym stopniu uzależniona od tego, czy dług spółki jawnej powstał wskutek okoliczności, za które odpowiada, czy też niezależnie od jego zawinienia; zależy ona wyłącznie od tego, czy za jakiś dług (także o charakterze odszkodowawczym) odpowiada spółka jawna”.
Zgodnie także z opinią doktryny odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki istnieje również po rozwiązaniu spółki (zob. szerzej P. Tereszkiewicz, Odpowiedzialność wspólników, s. 119).
Sąd Najwyższy w uchwale z 04.09.2009 r. (sygn. akt III CZP 52/09, Biul. SN 2009, Nr 9, s. 6) uznał, że „wykreślenie spółki jawnej z rejestru przedsiębiorców nie wyłącza nadania na podstawie art. 7781 KPC tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność za zobowiązania wymienione w tytule egzekucyjnym”. Za kontynuacją odpowiedzialności wspólnika po rozwiązaniu spółki opowiedział się też SA w Warszawie w wyr. z 3.2.2005 r., sygn. akt I ACa 439/04, MoP 2009, Nr 12, s. 670, w którym sąd uznał, że: „wykreślenie z rejestru sądowego podmiotu mającego status spółki osobowej nie powoduje niemożności dochodzenia roszczeń od wspólników takiego podmiotuæ; podobne stanowisko wyraził SA w Katowicach w wyr. z 11.1.2017 r. (sygn. akt I ACa 739/16, niepubl.): „wspólnik spółki jawnej, której byt prawny zakończył się bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego ponosi solidarną odpowiedzialność z innymi wspólnikami za zobowiązania spółki”. Również SN w wyroku z 27.4.2017 r. (sygn. akt IV KK 108/17, Legalis), uznał, że „odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki istnieje także wówczas, gdy dłużnik główny (spółka) uległ likwidacji. Likwidacja nie stanowi bowiem przeszkody do kierowania roszczeń z tytułu odpowiedzialności za długi spółki przeciwko wspólnikom”.
Z uwagi na powyższe, zgodnie z art. 7781 Kodeksu postępowania cywilnego wierzyciel spółki jawnej może zażądać nadania klauzuli wykonalności na wyroku zasądzającym roszczenie spółki jawnej także przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczeń całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna lub wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna (np.: gdy spółka jawna już nie istnieje).
Proponuję więc wytoczyć powództwo o zapłatę przeciwko wspólnikom, gdyż egzekucja przeciwko spółce jest niemożliwa – likwidacja.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
