Czy za długi spółki z o.o. odpowiada tylko prezes czy i udziałowcy?

Odpowiedzialność członków zarządu za zaległości podatkowe spółki

W myśl art. 116 Ordynacji podatkowej (O.p.) – za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

„1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne, albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.”

Aby zatem członek zarządu ponosił odpowiedzialność podatkową za swoją spółkę, musi być spełniony szereg warunków, w tym przede wszystkim musi wystąpić zaległość podatkowa.

Udziałowiec spółki nie odpowiada za zaległości spółki, chyba że spółka ma status spółki w organizacji i nie posiada zarządu.

Warunkiem koniecznym odpowiedzialności jest bezskuteczność egzekucji z majątku spółki (w całości lub w części). Oznacza to, że organ podatkowy musi najpierw przeprowadzić postępowanie wobec spółki, wszcząć egzekucję, w wyniku której nie uzyska całkowitego zaspokojenia swojego roszczenia.

Zobacz też: Upadłość sp. z o.o. odpowiedzialność prezesa

Wyłączenie od odpowiedzialności za długi podatkowe spółki danego członka zarządu

Z przywołanego wyżej przepisu wynika przesłanka wyłączająca odpowiedzialność danego członka zarządu, a polegająca na jego określonym działaniu. Działanie to może przybrać dwojaką postać – wykazanie braku winy lub ujawnienie majątku spółki. Wolny zatem od odpowiedzialności będzie członek zarządu, jeśli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe). Zgodnie z art. 10-11 Prawa upadłościowego i naprawczego – upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny, czyli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się przy tym, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Brak terminowej zapłaty oznacza niewykonanie wymagalnych zobowiązań pieniężnych (w momencie zapłaty zobowiązania są wykonane z opóźnieniem). Na dodatek ustawa nie uzależnia powstania niewypłacalności od tego, czy przedsiębiorca nie wykonuje wszystkich, czy tylko niektórych zobowiązań, ani też od wartości niewykonanych zobowiązań, ich rodzaju czy powodu powstania zaległości.

Przykład

Spółka nie zapłaciła w terminie faktury za usługi budowlane (należność wyniosła 100 000 zł). Fakt ten może być podstawą do ogłoszenia upadłości. W sytuacji, gdy opóźnienie nie przekroczy 3 miesięcy, można założyć, iż sąd oddali ewentualny wniosek o ogłoszenie upadłości. Przy większym opóźnieniu zaistnienie domniemanie niewypłacalności.

Dłużnik będący osobą prawną jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Przykład

Wartość majątku spółki (suma aktywów) wynosi 500 000 zł. Wspólnicy kontrolują sytuację i w razie potrzeby zasilają spółkę dopłatami, wobec czego zobowiązania spółki są regulowane na bieżąco. Mimo to w przypadku, gdy zobowiązania spółki przekroczą 500 000 zł i stan taki utrzymałby się przez 24 miesiące, będzie to podstawą do ogłoszenia upadłości.

Warto sięgnąć także do art. 21 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego, zgodnie z którym dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek powyższy, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.

W efekcie członek zarządu mógłby uwolnić się od odpowiedzialności podatkowej, gdyby w porę złożył stosowny wniosek. Jeżeli zaś wniosek taki nie zostałby złożony, członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności, wykazując, że niezłożenie wniosku nie nastąpiło przez niego.

Przeczytaj też: Spółka z o.o. a długi

Uwolnienie się od odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki

Trzecim sposobem uwolnienia się od odpowiedzialności członka zarządu jest wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Oczywiście uwzględniając fakt, iż przeprowadzana wcześniej egzekucja wobec spółki musiała być bezskuteczna, chodzi tu o mienie spółki nieznane organowi podatkowemu (np. nieujawnione środki trwałe), z którego egzekucja faktycznie jest możliwa.

Kolejnym warunkiem, od którego zależy możliwość ponoszenia przez członka zarządu odpowiedzialności podatkowej, jest moment powstania zaległości. Zgodnie z art. 116 § 2 O.p. odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu. Istotny jest przy tym termin płatności, a nie okres, którego zobowiązanie dotyczyło.

Odpowiedzialność na powyższych zasadach może być ponoszona także po rozstaniu się ze spółką. Zgodnie bowiem z art. 116 § 4 O.p. przedstawione powyżej zasady dotyczące odpowiedzialności stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji. Oczywiście po rozstaniu odpowiedzialność może dotyczyć wyłącznie zaległości z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia funkcji członka zarządu, pełnomocnika lub bycia wspólnikiem. W praktyce oznacza to, że mimo rezygnacji z uczestnictwa w spółce lub jej władzach odpowiedzialność może być ponoszona do momentu przedawnienia roszczeń.

Czy udziałowiec musi być koniecznie członkiem zarządu spółki?

Odpowiadając na Pana dalsze pytania wskazać należy, że udziałowiec nie musi być koniecznie członkiem zarządu. Może mieć po prostu status udziałowca i jak już wskazano, nie odpowiada wtedy za zaległości podatkowe spółki. Jeżeli chodzi o odpowiedzialność członków zarządu, to dotyczy ona także ich majątku prywatnego.

Powyższe zasady dotyczą również innych długów spółki. Jak bowiem stanowi art. 299 Kodeksu spółek handlowych – jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Jak zatem widać, powyższe przepisy stanowią odzwierciedlenie przepisów podatkowych, zatem członek zarządu odpowiada również za inne długi spółki.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.