• Autor: Katarzyna Siwiec
Zdecydowałam się przekazać mężowi firmę w formie darowizny. Mam zawarte umowy z dostawcami usług oraz z abonentami. Czy po przekazaniu przedsiębiorstwa umowy te pozostaną w mocy? Czy ewentualnie należy zrobić jakiś aneks? Zależy nam na sprawnym i ciągłym świadczeniu usług. Czy wystarczy informacja do dostawców, a oni sami będą decydować, czy podpisywać nowe umowy z nowym podmiotem? Czy taka informacja wystarczy również abonentom, że przejęła ich inna firma na identycznych zasadach? Pozostaje jeszcze sprawa wynajmowanego lokalu. Czy urząd miasta powinien wyrazić zgodę na dalsze prowadzenie nowej firmy w tym samym lokalu?
Moją odpowiedź rozpocznę od kwestii związanej z umową najmu, otóż zmiana najemcy, bądź wynajmującego może być przede wszystkim wynikiem zgodnej woli obu stron umowy.
Zasadą jest, że zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosunki najmu są umowami wzajemnymi, w których skorelowane są nie tylko prawa, ale i obowiązki każdej ze stron, a najemca i wynajmujący są jednocześnie względem siebie wierzycielami i dłużnikami.
Przelew dotyczy jedynie przeniesienia praw z umowy.
Jeśli chodzi zaś o przeniesienie obowiązków z umowy najmu, to art. 519 § 1 K.c. mówi, że osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).
Umowa ta wymaga zgody drugiej ze stron umowy najmu, co wyraźnie wynika z art. 519 § 2 K.c. W tym miejscu należy zaakcentować, że zgoda ta może być udzielona przed, równocześnie, bądź po zawarciu owej umowy. Nie jest zatem w żadnym razie wystarczające do zmiany najemcy samo przelanie wierzytelności o udostępnienie przedmiotu umowy, zawsze zagwarantowane musi zostać jednocześnie przejęcie długu przez nowego najemcę (tak: A. Damasiewicz, Najem i wynajem lokali i powierzchni użytkowych, s. 158).
Poza tym w znakomitej większości przypadków w umowach znajdują się zapisy mówiące, iż najemca jest uprawniony do przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy wyłącznie za uprzednią, pisemną zgodą wynajmującego. W sytuacji dokonania cesji praw bez zgody wynajmującego, czynność ta jest wobec nich bezskuteczna.
Nawet wniesienie przedsiębiorstwa najemcy do spółki, bądź też wniesienie aportu w postaci praw z umowy najmu nie prowadzi w żadnym razie do kompleksowego przejścia praw i obowiązków tych podmiotów na zbywcę, a konkretyzując do przeniesienia obowiązków z umów łączących zbywcę. Także w tym przypadku zmiana podmiotowa, a także przejście praw i obowiązków powinno bowiem nastąpić w drodze odrębnych umów cesji wierzytelności oraz przejęcia długu, przy zachowaniu wymogów formalnych, zakreślonych odpowiednio w art. 509 i 519 K.c.
Dlatego też zgoda urzędu miasta jako wynajmującego jest w zasadzie niezbędna do przeniesienia praw i obowiązków z umowy najmu.
Natomiast jeśli chodzi o pozostałe umowy, czyli umowy z dostawcami usług i klientami, to zależy czy dopuszczalność przelewu została przewidziana w tych umowach, zakładam jednak, że znajdują się w umowach z dostawcami usług standardowe zapisy, że cesja jest dozwolona jedynie za zgodą tych podmiotów. Dlatego analogicznie – jak w przypadku umów najmu – potrzebna jest zgoda dostawcy usług na przeniesienia na Pani męża przedsiębiorstwa. Zresztą też jak w przypadku umowy najmu mamy tu do czynienia także z przeniesieniem obowiązków, co wymaga zgody drugiej strony.
Dlatego wydaje się, że będzie konieczność zawarcia po prostu aneksów do tych umów, gdzie dostawca zgodzi się na wstąpienie Pani męża w Pani prawa i obowiązki wynikające z zawartych umów.
Także z klientami przedsiębiorstwa powinno się anektować umowy, bo nie istnieje możliwość wstąpienia innego podmiotu w obowiązki wynikające z umów, bez ich zgody.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Siwiec
Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.
Zapytaj prawnika