• Data: 2024-12-14 • Autor: Adam Dąbrowski
Mała spółka z o.o. z kapitałem założycielskim 120 tys. zł założona przed 17 laty przez dwóch wspólników nie wypłaciła żadnej dywidendy od początku swego istnienia. W 2012 r. udziały obydwu wspólników (100%) kupił nowy wspólnik i posiada je do dzisiaj. Zysk netto spółki był zawsze corocznie przenoszony na kapitał zapasowy i obecnie wynosi około 90 tys. zł (były 2 lata straty i reszta z zyskiem). Czy obecny wspólnik może zadecydować o przeniesieniu całego kapitału zapasowego na podwyższenie kapitału założycielskiego (zakładowego) spółki, czy mogą nastąpić jakieś konsekwencje z tak późnego wykonania tej czynności?
Przeniesienie środków z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy nie jest obowiązkiem wspólników, a tym bardziej spółki. Takie działanie jest zależne od woli wspólników. Nie ma terminów na wykonanie takiego podwyższenia kapitału zakładowego. Zatem trudno mówić o tym, że nastąpi jakiekolwiek opóźnienie w takim działaniu.
Spółka z o.o. ma kapitał zakładowy oraz zapasowy. Może też tworzyć inne kapitały i fundusze. Stosownie do Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.):
„Art. 260. § 1. Uchwałą wspólników o zmianie umowy spółki można podwyższyć kapitał zakładowy, przeznaczając na ten cel środki z kapitału zapasowego lub kapitałów (funduszy) rezerwowych utworzonych z zysku spółki (podwyższenie kapitału zakładowego ze środków spółki).
§ 2. Nowe udziały przysługują wspólnikom w stosunku do ich dotychczasowych udziałów i nie wymagają objęcia.
§ 3. W przypadku podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych udziałów stosuje się odpowiednio przepis § 2.
§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się do udziałów własnych spółki, o których mowa w art. 200.”
„Art. 255. § 1. Zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru.”
W tym przypadku nie jest istotne, kiedy powstał kapitał zapasowy: przy założeniu, w trakcie działania; po zbyciu udziałów czy jeszcze przed zbyciem udziałów. Przeniesienie środków z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy następuje poprzez zmianę umowy spółki.
Ponieważ podwyższenie kapitału zakładowego nastąpiłoby nie na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia, może ono nastąpić jedynie przez zmianę umowy spółki. Podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez:
ustanowienie nowych.
Jeżeli umowa spółki lub uchwała o podwyższeniu kapitału nie stanowi inaczej, dotychczasowi wspólnicy mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów.
Prawo pierwszeństwa należy wykonać w terminie miesiąca od dnia wezwania do jego wykonania. Wezwania te zarząd przesyła wspólnikom jednocześnie.
Oświadczenie dotychczasowego wspólnika o objęciu nowego udziału bądź udziałów lub o objęciu podwyższenia wartości istniejącego udziału bądź udziałów wymaga formy aktu notarialnego.
Z podwyższeniem kapitału zakładowego związany jest przede wszystkim podatek od czynności cywilnoprawnych. Wynosi on 0,5% od kwoty podwyższenia. Płatny jest przy zmianie umowy u notariusza.
W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego ze środków spółki wspólnicy osiągają przychód z tytułu udziału w zysku spółki z o.o. Wynika to z art. 10 ust. 1 pkt 4 updop oraz z art. 24 ust. 5 pkt 4 updof.
„Art. 24. (…) 5. Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także:
(…) 4) dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego, a w spółdzielniach – dochód przeznaczony na podwyższenie funduszu udziałowego oraz dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) takiej spółki albo spółdzielni; (…).”
Spółka z o.o., jako płatnik podatku PIT, zobowiązana jest pobrać od tego przychodu zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19% i przekazać go na rachunek bankowy urzędu skarbowego właściwego według siedziby spółki w terminie do:
W uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego wspólnicy mogą postanowić, że podatek ten zostanie przez nich wpłacony na rachunek bankowy spółki z o.o.
Dywidenda należna jest wspólnikowi, o ile zyski spółki zostaną na nią przeznaczone (do podziału między wspólników). Przy braku takiej decyzji z reguły zysk pozostaje w spółce i przeznaczany jest na kapitał zapasowy. Od tej chwili są to środki spółki a nie wspólników. Wspólnicy nie mają obowiązku prawnego przeznaczania tak zysku spółki, jak i jej kapitałów zapasowych na dywidendę. Ale mogą tak zrobić – zarówno w odniesieniu do zysków za ostatni rok, jak i za lata poprzednie (gdy zostały w spółce na kapitale zapasowym). Przeniesienie kapitału zapasowego na kapitał zakładowy jest, niestety, opodatkowane podatkiem dochodowym u wspólników.
Kapitał zapasowy to nie dywidenda. Za lata poprzednie wspólnicy nie uchwalili dywidendy – zatem nie ma mowy o tym, aby do nich wracać, a tym bardziej, że mają prawo do jakichś pieniędzy za lata poprzednie. Prawo przewiduje jedynie możliwość przeznaczenia kapitałów zapasowych do podziału między wspólników. O przedawnieniu dywidendy jako roszczeniu wspólnika o jej wypłatę można mówić, gdyby została ona uchwalona. Zmiana wspólników nie ma znaczenia dla możliwości uchwalenia dywidendy dla aktualnych wspólników i przeznaczenia na to kapitału zapasowego. Wspólnicy zbyli udziały, a wraz z nimi prawo do dywidendy – nic się im nie należy.
Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.
Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy).
Rozbudowa działalności przez zwiększenie kapitału
Spółka zajmująca się produkcją części motoryzacyjnych zauważyła rosnące zapotrzebowanie na swoje produkty, jednak brakowało jej środków na modernizację linii produkcyjnych. Wspólnicy zdecydowali się przeznaczyć zysk zgromadzony w kapitale zapasowym na podwyższenie kapitału zakładowego, co umożliwiło firmie skorzystanie z większej zdolności kredytowej. Dzięki tej decyzji spółka zdołała uzyskać lepsze warunki finansowania i przeprowadzić planowaną modernizację.
Konsolidacja finansów w celu wzmocnienia wiarygodności
W małej firmie świadczącej usługi budowlane kapitał zakładowy wynosił 50 tys. zł, a kapitał zapasowy narósł do 200 tys. zł w wyniku kumulowania zysków przez lata. Aby wzmocnić wizerunek finansowy firmy i uzyskać lepsze warunki w przetargach na większe inwestycje, właściciele podjęli decyzję o podwyższeniu kapitału zakładowego do 150 tys. zł ze środków kapitału zapasowego. Dzięki temu firma zyskała większą wiarygodność na rynku i zwiększyła swoje szanse na pozyskanie nowych kontraktów.
Uniknięcie potencjalnych problemów podatkowych
Wspólnicy spółki świadczącej usługi doradcze zauważyli, że w ich kapitale zapasowym zgromadziła się znaczna suma, przekraczająca wartość ich kapitału zakładowego o kilka razy. Obawiając się ewentualnych problemów podatkowych związanych z nierozliczonymi środkami, zdecydowali się na podwyższenie kapitału zakładowego poprzez przeniesienie części środków z kapitału zapasowego. Dzięki tej operacji zwiększyli stabilność finansową spółki oraz zabezpieczyli jej strukturę przed ewentualnymi kontrolami podatkowymi.
Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o. to istotny krok, który pozwala na umocnienie jej pozycji finansowej, poprawę wiarygodności oraz uzyskanie korzystniejszych warunków finansowania. Proces ten wymaga uchwały wspólników oraz zmiany umowy spółki, a w przypadku wykorzystania kapitału zapasowego, wiąże się także z obowiązkami podatkowymi. Ważne jest, aby dokładnie przeanalizować potrzeby spółki i skonsultować decyzję z doradcą prawnym lub finansowym.
Jeśli potrzebujesz profesjonalnej porady prawnej lub przygotowania pisma, opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi eksperci skontaktują się z Tobą. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Adam Dąbrowski
Radca prawny.
Zapytaj prawnika
