Dzień połączenia spółek według Kodeksu spółek handlowych

Połączenie spółek przez przejęcie 

W przepisie art. 492 § 1 pkt. 1 Kodeksu spółek handlowych(K.s.h.) mowa jest o jednym z dwóch sposobów łączenia się spółek, a mianowicie przez przejęcie (inkorporację). Jak Panu wiadomo z praktyki, łączenie przez przejęcie polega na przeniesieniu całego majątku jednej spółki, zwanej spółką przejmowaną, na inną spółkę, zwaną spółką przejmującą, za udziały lub akcje, która spółka przejmująca wydaje wspólnikom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej (art. 492 § 1 K.s.h.).

Skutkiem takiego połączenia jest przejście praw i obowiązków spółki przejmowanej na spółkę przejmującą w drodze sukcesji uniwersalnej (art. 494 § 1 K.s.h.), a dotychczasowi wspólnicy (akcjonariusze) spółki przejmowanej stają się wspólnikami (akcjonariuszami) spółki przejmującej (art. 494 § 4 K.s.h.).

Następuje utrata podmiotowości prawnej przez spółkę przejmowaną, która bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego zostaje wykreślona z rejestru przedsiębiorców (art. 493 § 2 K.s.h).

Wykreślenie spółki przejmowanej

Wykreślenie fizyczne spółki przejmowanej może nastąpić później niż dzień połączenia. Tak zdarza się w praktyce.

W art. 493 § 2 K.s.h. mowa jest o tzw. dniu połączenia.

„§ 2.Połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do rejestru właściwego według siedziby, odpowiednio spółki przejmującej albo spółki nowo zawiązanej (dzień połączenia). Wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej albo spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki, z uwzględnieniem art. 507.”

Dniem połączenia jest dzień wpisu połączenia do rejestru właściwego według siedziby spółki przejmującej. Wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej.

Przepis ten posługuje się sformułowaniem „wywołuje skutek wykreślenia”, wskazując tym samym, że skutek następuje przed faktem dokonania wpisu o wykreśleniu, który w przeciwieństwie do wpisu połączenia spółek nie ma charakteru konstytutywnego lecz deklaratoryjny (S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, „Kodeks spółek handlowych. Komentarz do artykułów 459-633. Tom IV, Warszawa 2004 str. 234-235).

Utrata podmiotowości prawnej spółki przejmowanej - wykreślenie spółki przez sąd rejestrowy

Przepis ten określa zatem moment zaistnienia skutku utraty podmiotowości prawnej spółki przejmowanej. Natomiast fizyczne wykreślenie spółki przejmowanej (wydanie postanowienia o wpisie wykreślenia spółki przez sąd rejestrowy) może nastąpić później niż dzień połączenia.

Nie można podzielić opinii, że postanowienie o wpisie połączenia „staje się postanowieniem o wykreśleniu spółki przejmowanej”, jeżeli bowiem w art. 493 § 2 K.s.h. stwierdzono, że wpis połączenia „wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej”, to chodzi tu z pewnością o regulację materialno-prawną, której sens sprowadza się do tego, że z chwilą dokonania wpisu połączenia powstaje także materialno-prawny skutek w postaci inkorporacji spółki, tj. utraty przez nią samodzielnego bytu prawnego. (…) w art. 493 § 2 K.s.h. przewidziano skutek wpisu połączenia w postaci wykreślenia spółki przejmowanej, ponieważ materialno-prawny skutek inkorporowania spółki przejmowanej – jak wspomniano – powinien znaleźć odzwierciedlenie w rejestrze w postaci odpowiedniego wpisu, tj. wpisu wykreślenia tej spółki z rejestru.”(S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja „Kodeks spółek handlowych. Komentarz do artykułów 459-633”. Tom IV Warszawa 2004 str. 237).

Skutki prawne połączenia spółek

„Przepisy art. 494 k.s.h. regulują dwa podstawowe skutki prawne połączenia spółek, tj. sukcesję uniwersalną wszystkich praw i obowiązków jednej spółki, które przechodzą na drugą łączącą się spółkę (§ 1), a następnie uzyskanie statusu wspólników (akcjonariuszy) innej spółki przez osoby posiadające taki status w łączącej się spółce drugiej, która w wyniku połączenia traci swój byt prawny (§ 4). Poza przepisami art. 494 k.s.h został uregulowany trzeci podstawowy skutek prawny łączenia się spółek, a mianowicie rozwiązanie – bez potrzeby przeprowadzania likwidacji – spółki przejmowanej bądź spółki łączącej się przez zawiązanie nowej spółki (art. 493 § 1 k.s.h). Wszystkie wspomniane trzy podstawowe skutki prawne połączenia spółek następują w tym samym czasie, tj. w dniu połączenia (art. 494 § 1 i 4 k.s.h.). Dotyczy to także wykreślenia spółki przejmowane, czy spółki łączącej się przez zawiązanie nowej spółki z rejestru, bowiem skutek wykreślenia również następuje w dniu połączenia (art. 493 § 2 k.s.h).”

Podsumowując, wykreślenie z rejestru spółki przejmowanej ma charakter deklaratoryjny, formalny, a skutek materialno-prawny w postaci utraty bytu prawnego przez tą spółkę następuje z chwilą dokonania wpisu połączenia.

Dzień połączenia spółek oraz wykreślenia spółki przejmowanej

Wpisanie do KRS to w istocie zamieszczenie informacji w systemie elektronicznym. Według stanowiska A. Szumańskiego, za dzień połączenia spółek należy uznać dzień, w którym nastąpiło zamieszczenie w systemie informatycznym danych tworzących wpis o połączeniu. Nie jest to natomiast data wydania postanowienia w tej sprawie przez sąd rejestrowy. Również za dzień wywołującego skutek wykreślenia z rejestru spółki przejmowanej bądź spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki uważa się dzień połączenia.

Odnosząc powyższe uwagi do opisanego stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy, stwierdzić należy, iż w dniu 1 września 2018 r. Spółka przejmowana traci byt prawny.

Skoro wpis został zamieszczony w systemie KRS w dniu 1 września 2018 r., to jest to dzień połączenia. Nie może nim być dzień następny lub dzień poprzedzający.

Wpis połączenia ma charakter konstytutywny – powoduje połączenie spółek.

Wykreślenie natomiast spółki przejmowanej ma charakter deklaratoryjny, albowiem stosownie do art. 493 § 2 K.s.h.: „Wpis ten wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej”.

Przepis nie ustala innej daty wpisu oraz skutku wykreślenia.

Pierwszy dzień działania spółki przejmującej po dokonaniu połączenia

Wpis połączenia oraz skutek wykreślenia spółki przejmowanej następuje tego samego dnia. Nie ma czegoś takiego jak „pierwszy dzień działania w formie połączonej” lub „ostatni dzień działania spółek rozdzielnie”. Jest tylko dzień połączenia – w przykładzie jest to 01.09.2018 r. Wpis wywołuje z chwilą dokonania dwa efekty:

• połączenie spółek oraz
• skutek wykreślenia spółki przejmowanej.

Zatem skoro jest tylko jeden wpis o podwójnym skutku – nie ma możliwości, aby jeden skutek mógł być przypisany do dnia dokonania wpisu, a drugi skutek do dnia następnego. Tym bardziej, że sam przepis stanowi, iż wpis o połączeniu się spółek wywołuje skutek wykreślenia spółki przejmowanej.

Dzień połączenia spółek oznacza, że dzień wpisu, np. 01.09.2018:

1. jest pierwszym dniem działania spółki przejmującej po dokonanym połączeniu – z tym dniem połączenie jest formalnie dokonane (w zasadzie z godziną dokonania wpisu w systemie informatycznym);
2. a jednocześnie jest to dzień (do godziny dokonania wpisu), w jakim działa jeszcze samodzielnie spółka przejmowana.

W przypadku połączenia spółek drogą przejęcia jednej spółki przez drugą spółkę i rozliczania tego połączenia metodą nabycia, jednostka przejmowana zamyka swoje księgi rachunkowe na dzień przejęcia, tj. na dzień wpisu tego połączenia (przejęcia) do rejestru. Jednostka przejmująca nie zamyka wówczas ksiąg rachunkowych.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.